Türkiye’de artan enflasyon ve yüksek döviz kuru halkı kiralık mesken konusunda zorluyor. Kiracılar, kimi konut sahiplerinin yasal olmayan taleplerde bulunduğunu söylüyor. Uzmanlar da kanunları işaret ederek kiracıları uyarıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafınca açıklanan son datalara bakılırsa yıllık enflasyon yüzde 54,44’e çıktı. Bu durum devam eden arz sıkıntısıyla birleşince bilhassa kiralık konutta oturanlar ve kiralık konut arayanlar için büyük bir soruna dönüştü. Son senelerda azalan yeni konut üretimi artan talebe yanıt vermediği için fiyatlar süratle yükseliyor. Enflasyon ise hem kira mukavelelerini tıpkı vakitte konut fiyatlarını zorluyor.
Kira kontratlarının yenilenmesinde 12 aylık tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) ortalaması dikkate alınıyor. Buna göre Şubat ayı kira artış oranı yüzde 25,98 olarak hesaplanıyor. Bu oran Şubat 2021’de yüzde 12,53 düzeyindeydi. Kiracıların artık en büyük tasası, bilhassa yaz periyodunda yükselmesi beklenen enflasyon ve yüksek kira artış oranı.
Fakat kimi konut sahiplerinin bu bahisteki tavrı ise kiracıları sıkıntı duruma düşürüyor. Daima artan enflasyonu işaret eden mesken sahipleri kiracılarından yasal orandan daha fazla kira artışı talep ediyor. Bu talebe olumlu cevap alamayan mesken sahipleri birtakım bazı kiracılara meskeni boşaltması istikametinde çeşitli baskılar yapıyor.
TÜİK tarafınca belirlenen 12 aylık fiyat endeksine göre artırım yapılabilir
Pekala konut sahibi kirayı istediği oranda arttırabilir mi ve kiracıdan meskeni istediği vakitte boşaltmasını isteyebilir mi?
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan avukat Hanife Emine Kara, kiralarda uygulanacak artışın ne biçimde yapılacağının 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü unsurunda düzenlendiğine dikkat çekiyor. Buna göre yenilenen mukavele için son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalaması dikkate alınıyor. Son periyotta birtakım mesken sahipleri kiracılarından artan enflasyonu ve daldaki artışları mazeret ederek yeni artırımlar talep ettiğini söz eden Kara, lakin yasal olarak bunu talep edemeyecekleri ikazında bulunuyor.
Bağımsız iktisatçılardan oluşan Enflasyon Araştırma Kümesi’nin (ENAG) hesaplamasına göre ise yıllık enflasyon yüzde 123,8. Birtakım konut sahipleri de fiyat artışlarını ENAG’ın hesaplamasına nazaran talep ediyor. Lakin mülk sahiplerinin ENAG’ın sayılarının kira mukavelelerinde kabul edilemeyeceğini kaydeden Kara, ‘Kira kontratları için belirlenen tek istatistik TÜİK tarafınca açıklanan son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalamasıdır’ diyor.
Konut sahibi yasal oranı kabul etmemesi durumunda ise sürecin nasıl işleyeceği konusunda Kara şunları söylüyor:
‘Bu durumda kiracı mesken değiştirmek istemiyorsa TÜİK tarafınca belirlenen son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalamasına bakarak kira artışı yapabilir. Ve bu oranı mevcut kirasını üzerine ekleyerek kira bedeli olarak uygulayabilir. Mesken sahibi bunu kabul etmese bile yasal artış oranı bu olduğu için kiracı konutta oturmaya devam edebilir. Bu mevzuda mesken sahibinin kiracıyı meskenden çıkarma yetkisi yoktur.’
Müddet beş yıldan uzunsa mesken sahibi farklı bir kıymetlendirme talep edebilir
Kara, şayet kiracı beş yıldan uzun müddettir birebir meskende oturuyorsa ve burada bir uyuşmazlık var ise mesken sahibinin bu mevzuda farklı bir kıymetlendirme talep edebileceğini söz ediyor. Kara’nın verdiği bilgilere bakılırsa yargı yoluna başvurulduğunda hakim tarafınca tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalama, kiralanan mümkün durumu ve bölgedeki emsal kira bedelleri göz önünde bulundurularak hakkaniyetli bir karar veriliyor.
Konut ıstırabı 3 yıl daha sürecek
Yaşanan düşüncedeki temel sorunun kâfi sayıda yeni konut üretilememesi olduğunu söyleyen Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği Lideri Hakan Akdoğan ise bu gündemin en az üç yıl daha süreceğini belirtiyor.
Türkiye’nin yılda en az 800 bin adet konut üretimi ihtiyacı olduğunu belirten Akdoğan, ‘2016 yılıyla 2019 içinde biz konutları satmak için müşteri bulamazdık. sonrasındasında hem pandemi tıpkı vakitte kurdaki yükseliş konut üretimi durdurdu. Maliyetler epeyce arttı. 2020 daha sonrasında konut üretimi yeterlice azaldı. Bir yandan da beşerler yeni konut bakıyor. Piyasa buna karşılık veremedi, fiyatla artışa geçti’ diyor.
Talep hayli olduğu için bu yükseliş durmadığını söyleyen Akdoğan sözlerini, ‘Şimdi 2021 yılı için 700 bin bağımsız kısım ruhsatı alındığını gördük. Bunun ne kadarı inşa edilecek bilmiyoruz lakin bu sayı bile olumlu görünüyor. Şayet bu 2022 yılında daha da üst çıkarsa gereksinimin karşılanması manasında değerli olur’ halinde sürdürüyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafınca açıklanan son datalara bakılırsa yıllık enflasyon yüzde 54,44’e çıktı. Bu durum devam eden arz sıkıntısıyla birleşince bilhassa kiralık konutta oturanlar ve kiralık konut arayanlar için büyük bir soruna dönüştü. Son senelerda azalan yeni konut üretimi artan talebe yanıt vermediği için fiyatlar süratle yükseliyor. Enflasyon ise hem kira mukavelelerini tıpkı vakitte konut fiyatlarını zorluyor.
Kira kontratlarının yenilenmesinde 12 aylık tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) ortalaması dikkate alınıyor. Buna göre Şubat ayı kira artış oranı yüzde 25,98 olarak hesaplanıyor. Bu oran Şubat 2021’de yüzde 12,53 düzeyindeydi. Kiracıların artık en büyük tasası, bilhassa yaz periyodunda yükselmesi beklenen enflasyon ve yüksek kira artış oranı.
Fakat kimi konut sahiplerinin bu bahisteki tavrı ise kiracıları sıkıntı duruma düşürüyor. Daima artan enflasyonu işaret eden mesken sahipleri kiracılarından yasal orandan daha fazla kira artışı talep ediyor. Bu talebe olumlu cevap alamayan mesken sahipleri birtakım bazı kiracılara meskeni boşaltması istikametinde çeşitli baskılar yapıyor.
TÜİK tarafınca belirlenen 12 aylık fiyat endeksine göre artırım yapılabilir
Pekala konut sahibi kirayı istediği oranda arttırabilir mi ve kiracıdan meskeni istediği vakitte boşaltmasını isteyebilir mi?
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan avukat Hanife Emine Kara, kiralarda uygulanacak artışın ne biçimde yapılacağının 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 344’üncü unsurunda düzenlendiğine dikkat çekiyor. Buna göre yenilenen mukavele için son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalaması dikkate alınıyor. Son periyotta birtakım mesken sahipleri kiracılarından artan enflasyonu ve daldaki artışları mazeret ederek yeni artırımlar talep ettiğini söz eden Kara, lakin yasal olarak bunu talep edemeyecekleri ikazında bulunuyor.
Bağımsız iktisatçılardan oluşan Enflasyon Araştırma Kümesi’nin (ENAG) hesaplamasına göre ise yıllık enflasyon yüzde 123,8. Birtakım konut sahipleri de fiyat artışlarını ENAG’ın hesaplamasına nazaran talep ediyor. Lakin mülk sahiplerinin ENAG’ın sayılarının kira mukavelelerinde kabul edilemeyeceğini kaydeden Kara, ‘Kira kontratları için belirlenen tek istatistik TÜİK tarafınca açıklanan son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalamasıdır’ diyor.
Konut sahibi yasal oranı kabul etmemesi durumunda ise sürecin nasıl işleyeceği konusunda Kara şunları söylüyor:
‘Bu durumda kiracı mesken değiştirmek istemiyorsa TÜİK tarafınca belirlenen son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalamasına bakarak kira artışı yapabilir. Ve bu oranı mevcut kirasını üzerine ekleyerek kira bedeli olarak uygulayabilir. Mesken sahibi bunu kabul etmese bile yasal artış oranı bu olduğu için kiracı konutta oturmaya devam edebilir. Bu mevzuda mesken sahibinin kiracıyı meskenden çıkarma yetkisi yoktur.’
Müddet beş yıldan uzunsa mesken sahibi farklı bir kıymetlendirme talep edebilir
Kara, şayet kiracı beş yıldan uzun müddettir birebir meskende oturuyorsa ve burada bir uyuşmazlık var ise mesken sahibinin bu mevzuda farklı bir kıymetlendirme talep edebileceğini söz ediyor. Kara’nın verdiği bilgilere bakılırsa yargı yoluna başvurulduğunda hakim tarafınca tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalama, kiralanan mümkün durumu ve bölgedeki emsal kira bedelleri göz önünde bulundurularak hakkaniyetli bir karar veriliyor.
Konut ıstırabı 3 yıl daha sürecek
Yaşanan düşüncedeki temel sorunun kâfi sayıda yeni konut üretilememesi olduğunu söyleyen Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği Lideri Hakan Akdoğan ise bu gündemin en az üç yıl daha süreceğini belirtiyor.
Türkiye’nin yılda en az 800 bin adet konut üretimi ihtiyacı olduğunu belirten Akdoğan, ‘2016 yılıyla 2019 içinde biz konutları satmak için müşteri bulamazdık. sonrasındasında hem pandemi tıpkı vakitte kurdaki yükseliş konut üretimi durdurdu. Maliyetler epeyce arttı. 2020 daha sonrasında konut üretimi yeterlice azaldı. Bir yandan da beşerler yeni konut bakıyor. Piyasa buna karşılık veremedi, fiyatla artışa geçti’ diyor.
Talep hayli olduğu için bu yükseliş durmadığını söyleyen Akdoğan sözlerini, ‘Şimdi 2021 yılı için 700 bin bağımsız kısım ruhsatı alındığını gördük. Bunun ne kadarı inşa edilecek bilmiyoruz lakin bu sayı bile olumlu görünüyor. Şayet bu 2022 yılında daha da üst çıkarsa gereksinimin karşılanması manasında değerli olur’ halinde sürdürüyor.