James Webb Uzay Teleskobu ya da JWST, uzaydan gönderdiği imgelerle ismini duyurarak yeteneklerini kanıtladı. Fakat görünen o ki JWST çabucak hemen yolun başında. Teleskop, Güneş Sistemi haricindeki bir gezegenin atmosferindeki karbondioksitin birinci kesin delilini yakaladı.
Dünya’dan 700 ışık yılı uzaktaki bir ötegezegenin atmosferinde kimyasal tepkilere dair ispatlar bulduklarını açıklayan bilim insanları WASP-39b adlı gezegeni inceledi. Elde edilen bulgular sadece ötegezegenin nasıl oluştuğuna dair umut verici ipuçları sağlamakla kalmıyor, bununla birlikte JWST’nin gelecekteki keşiflerinin de habercisi oluyor.
James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanan araştırmacılar, ötegezegen WASP-39b’nin etrafında dönen kavurucu gazların detaylı bir kimyasal portresini oluşturmayı başardı. Bu “sıcak Satürn” gezegeni, mesken sahibi yıldızına son derece yakın yörüngede dönüyor ve ötürüsıyla gezegendeki sıcaklıklar 900 Santigrat dereceye kadar yükseliyor. Ek olarak WASP-39b’nin kütlesi yaklaşık olarak Jüpiter’in dörtte biriyken boyutu ise 1,3 katı kadar.
İlk defa karbondioksit kesin olarak bulundu
WASP-39b temelinde yeni keşfedilen bir gezegen değil. birinci vakit içinderda yer tabanlı müşahedelerle keşfedilen gezegen sonrasındasındasında NASA’nın 2003 ile 2020 yılları içinde faaliyette olan Spitzer Uzay Teleskobu tarafınca tespit edildi. NASA’nın müşahedeleri gezegenin atmosferinde karbondioksit olabileceğini öne sürdü lakin tüm incelemeler sonuçsuz kaldı. Fakat artık JWST var ve gelişmiş araçlarıyla kesin incelemeler yapılması mümkün ki aslında öylede oldu. Araştırmacılar Webb’in NIRSpec, NIRCam ve NIRISS araçlarını kullanarak gezegenin atmosferini ayrıntılı bir biçimde gözlemledi.
Yapılan gözlemlerde gezegenin atmosferinde sodyum, potasyum, karbon monoksit ve su buharı olduğu bulunuldu. Bu bilgiler evvelki var iseyımları da doğrulamış oldu. Öte yandan ayrıyeten bir dış gezegenin atmosferinde birinci defa kükürt dioksit de bulundu.
Gezegenin atmosferinde bulunan bu moleküller temelinde Dünya’nın ozon katmanında bulunana misal bir surece işaret ediyor çünkü kükürt dioksit yıldızdan gelen ışığın niye olduğu kimyasal tepkiler kararında oluşuyor. tıpkı vakitte ötegezegenin kuvvetli karbondioksit sinyali, tipik olarak yıldızları oluşturan hidrojen ve helyumdan daha ağır elementlerle zenginleştiğini gösteriyor. Fakat bunun niye ve nasıl olduğu ve bu gazları yıldızına hayli yakınken nasıl kazandığı gizemini koruyor.
Daha ayrıntılı incelemeler yapılacak
Webb’in Transiting Exoplanet Early Release Science takımına liderlik eden Santa Cruz‘daki California Üniversitesi’nden (UCSC) gökbilimci Natalie Batalha, “Hikayenin ilginçleşmeye başladığı yer burasıdır” diyor. WASP-39b gençken, karbon ve oksijen üzere daha ağır elementlere sahip olan kuyruklu yıldızlar ve asteroitler tarafınca bombalanmış olabilir. Farklı bir biçimde ötegezegen, gökbilimcilerin şiddetli bir gençliğe maruz kaldığını düşündükleri Satürn ile birebir ölçüde ağır elemente sahip üzere görünüyor.
Bir öbür fikir ise WASP-39b’nin gezegen sisteminin soğuk dış bölümlerindeki materyallerden oluştuğu ve akabinde bulunduğu sistemin iç taraflarına gerçek göç ettiği tarafında. Tüm bu soruların yanıtı ve daha ayrıntılı sonuçlar ise daha ayrıntılı tahliller yapıldığında ortaya çıkarılacak.
Dünya’dan 700 ışık yılı uzaktaki bir ötegezegenin atmosferinde kimyasal tepkilere dair ispatlar bulduklarını açıklayan bilim insanları WASP-39b adlı gezegeni inceledi. Elde edilen bulgular sadece ötegezegenin nasıl oluştuğuna dair umut verici ipuçları sağlamakla kalmıyor, bununla birlikte JWST’nin gelecekteki keşiflerinin de habercisi oluyor.
James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanan araştırmacılar, ötegezegen WASP-39b’nin etrafında dönen kavurucu gazların detaylı bir kimyasal portresini oluşturmayı başardı. Bu “sıcak Satürn” gezegeni, mesken sahibi yıldızına son derece yakın yörüngede dönüyor ve ötürüsıyla gezegendeki sıcaklıklar 900 Santigrat dereceye kadar yükseliyor. Ek olarak WASP-39b’nin kütlesi yaklaşık olarak Jüpiter’in dörtte biriyken boyutu ise 1,3 katı kadar.
İlk defa karbondioksit kesin olarak bulundu
WASP-39b temelinde yeni keşfedilen bir gezegen değil. birinci vakit içinderda yer tabanlı müşahedelerle keşfedilen gezegen sonrasındasındasında NASA’nın 2003 ile 2020 yılları içinde faaliyette olan Spitzer Uzay Teleskobu tarafınca tespit edildi. NASA’nın müşahedeleri gezegenin atmosferinde karbondioksit olabileceğini öne sürdü lakin tüm incelemeler sonuçsuz kaldı. Fakat artık JWST var ve gelişmiş araçlarıyla kesin incelemeler yapılması mümkün ki aslında öylede oldu. Araştırmacılar Webb’in NIRSpec, NIRCam ve NIRISS araçlarını kullanarak gezegenin atmosferini ayrıntılı bir biçimde gözlemledi.
Yapılan gözlemlerde gezegenin atmosferinde sodyum, potasyum, karbon monoksit ve su buharı olduğu bulunuldu. Bu bilgiler evvelki var iseyımları da doğrulamış oldu. Öte yandan ayrıyeten bir dış gezegenin atmosferinde birinci defa kükürt dioksit de bulundu.
Gezegenin atmosferinde bulunan bu moleküller temelinde Dünya’nın ozon katmanında bulunana misal bir surece işaret ediyor çünkü kükürt dioksit yıldızdan gelen ışığın niye olduğu kimyasal tepkiler kararında oluşuyor. tıpkı vakitte ötegezegenin kuvvetli karbondioksit sinyali, tipik olarak yıldızları oluşturan hidrojen ve helyumdan daha ağır elementlerle zenginleştiğini gösteriyor. Fakat bunun niye ve nasıl olduğu ve bu gazları yıldızına hayli yakınken nasıl kazandığı gizemini koruyor.
Daha ayrıntılı incelemeler yapılacak
Webb’in Transiting Exoplanet Early Release Science takımına liderlik eden Santa Cruz‘daki California Üniversitesi’nden (UCSC) gökbilimci Natalie Batalha, “Hikayenin ilginçleşmeye başladığı yer burasıdır” diyor. WASP-39b gençken, karbon ve oksijen üzere daha ağır elementlere sahip olan kuyruklu yıldızlar ve asteroitler tarafınca bombalanmış olabilir. Farklı bir biçimde ötegezegen, gökbilimcilerin şiddetli bir gençliğe maruz kaldığını düşündükleri Satürn ile birebir ölçüde ağır elemente sahip üzere görünüyor.
Bir öbür fikir ise WASP-39b’nin gezegen sisteminin soğuk dış bölümlerindeki materyallerden oluştuğu ve akabinde bulunduğu sistemin iç taraflarına gerçek göç ettiği tarafında. Tüm bu soruların yanıtı ve daha ayrıntılı sonuçlar ise daha ayrıntılı tahliller yapıldığında ortaya çıkarılacak.