Hem savaşın hem Karadeniz’in kilit taşı: Yılan Adası

Leila

Global Mod
Global Mod
Rusya tarafınca ele geçirilen bu küçük kayalık ada, Karadeniz’deki stratejik pozisyonu niçiniyle savaşın bir cephesi haline geldi. Rusya, Ukrayna’nın adayı geri alma teşebbüslerinde büyük kayıplar verdiğini argüman ediyor. Ukrayna ise buraya yönelik taarruzlarını, ada üstündeki askeri tesis ve etraftaki gemilerle sınırladığını açıklıyor. İngiliz Savunma Bakanlığı istihbaratına bakılırsa, buradaki muharebe bitmiş değil ve Rusya adadaki garnizonunu güçlendirmeye çalışıyor.


Sırf yarım kilometrekare büyüklüğündeki Yılan Adası’nın, Karadeniz’in batı kısmının denetimi açısından değeri büyük. BBC’ye konuşan Ukraynalı askeri uzman Oleh Zhdanov, bu ehemmiyeti anlatırken, “Eğer Ruslar buraya uzun menzilli füze sistemi kurabilirse, Karadeniz’in bu kısmında ve Ukrayna’nın güneyindeki hava, deniz ve kara denetimini sağlayabilirler” diyor. Rusya’nın Karadeniz’deki amiral gemisi olan Moskova’nın savaşın başlamasından daha sonrasında buraya ulaşmasının ve Ukraynalı askerlere teslim olma daveti yapmasının niçini de buydu. Ses kayıtlarında Bir Rus subayının: “Kan dökülmesini ve gereksiz can kaybını önlemek için silahlarınızı bırakıp teslim olmalısınız. Aksi takdirde bombalanacaksınız” dediği duyuldu.


(Bu andan saniyeler daha sonra kalkış halinde bir helikopter vuruldu.)


S400’LERİN KONUŞLANMASININ SONUÇLARI NE OLUR?
Anonsa cevap olaraksa Ukraynalı askerleri savaş gemisine küfürlü biçimde, “Rus gemisi, buradan defol” diye cevap vermişti. Ada Ruslar tarafınca ele geçirildi lakin haftalar daha sonra bir taarruzda kruvazör gemisi Moskova ağır yara aldı ve daha sonrasında battı. İngiliz yetkililer, Moskova’nın batırılması ile adaya ekipman taşıyacak gemilerin asgarî muhafaza altında kaldığını açıklıyor. Adada güçlendirilmiş bir Rus hakimiyetinin, Ukrayna için stratejik ve ekonomik olarak yıkıcı tesirleri olabilir. Ukrayna, buğday ihracatında hayati pozisyonda olan Odessa limanını kapatmak zorunda kalmıştı. Askeri uzman Zhdanov, Yılan Adası’nın ikinci bir cephe sınırı olabileceğini söylüyor:


“Eğer Ruslar buraya uzun menzilli hava savunma sistemi kurabilirlerse, Ukrayna kıyılarını denetim etmekle bakılırsavli filolarını muhafaza altına alabilir.” Yılan Adası, NATO üyesi olan Romanya’nın kıyılarına da sırf 45 km uzaklıkta bulunuyor. İngiliz deniz harp uzmanı Jonathan Bentham, adaya konuşlanacak S-400 sistemlerinin, “gidişatı değiştirecek” tesiri olabileceğini söylüyor. Romen tarihçi Dorin Dobrincu da benzeri biçimde, füze sistemlerinin sadece Odessa’yı değil, NATO’nun güney kanadını tehdit edeceği ikazını lisana getiriyor.


NATO İÇİN ANLAMI
NATO savaşından başlangıcından bu yana Romen hududunu güçlendiriyor. Buraya Belçika ve Fransız güçleri gönderildi. Bu durumun ekonomik manada da riskleri var. Yılan Adası, Romanya ile Ukrayna içinde hem de hudut olan Tuna Irmağı’nın ağzına yakın bir pozisyonda yer alıyor. Romanya’nın Karadeniz’deki limanı Köstence, adanın çabucak biraz güneyinde ve savaş niçiniyle Odessa’ya ulaşamayan gemiler buraya geliyor. Rus askeri uzman Alexander Mikhailov’a göre, Yılan Adası’nın denetimi Karadeniz’in kuzey batısı ile Tuna Deltasının denetimi manasına da gelebilir. Rus medyasına konuşan Mikhailov, “Eğer burada bir askeri altyapı kurulursa, Tuna Irmağı’na girecek ve çıkacak gemiler de engellenebilir” diyor.


Romanya’daki Avrupa Atlantik Çalışma Merkezi’ne bakılırsa, Rusya adayı ilhak etmesi halinde, Türkiye’deki Boğazlara gerçek uzanan Karadeniz gemicilik rotalarını denetim altına alabilir. Yılan Adası, 1948 yılında Sovyetler Birliği’ne devredilene dek tarihî olarak Romanya toprağıydı ve daha sonrasında radar üssü olarak kullanıldı. Romanya Sovyetler’in nüfuz alanından çıktığı 1989’a dek muahedeye uydu. Sovyetler’in yıkılması ile Ukrayna adanın denetimini ele aldı. 2009 yılında Milletlerarası Adalet Divanı, adanın deniz yetki alanlarını bir daha belirledi. Romanya’ya adaya yakın bölgedeki Karadeniz kıta sahanlığının yüzde 80’inin denetimi verildi. Kalan kısım ise Ukrayna’ya… Lahey’deki mahkemenin sonucu hem de, bölgedeki petrol ve doğalgaz kaynaklarının paylaşımını da karara bağladı. Yılan Adası, bedeli az, küçük bir kayalık üzere görünüyor olabilir lakin adanın bahtı Rusya’nın savaşında kıymetli bir faktör olacak.