Hazine paranın pahasını korumak hedefiyle TL ile ödemeler için yayınladığı bildirim evvel bankalarda ödeme karışıklığı yaratmıştı açıklama ile durum düzeldi. bir daha de yurt dışı ile çalışan sektör temsilcilerinin kaygısına deva olmadı.
Menkul değer satışına gelen TL ile ödeme zaruriliği, ithal oranlarının yüksek olduğu dalların yansısını topladı
Dal temsilcilerinin ‘kontrollü ekonomi’ olarak yorumladığı karara nazaran, uygulamanın bürokratik vakit kayıplarına, kur risklerine ve fazladan ödenecek banka kurullarına niye olacağı belirtiliyor.
‘Dolarizasyon’la çaba kapsamında menkul değer satışına TL ile ödeme mecburiliği getirmesi piyasayı karıştırdı. Yansılar artınca dün Hazine ve Maliye Bakanlığı ek bir açıklama yaparken, karardan evvel imzalanan döviz çeklerinin ödemesinde bir daha döviz olarak yapılabileceği açıklaması döviz çeki bulunanları rahatlatsa da genel itibariyle tatmin etmedi.
Dünya’dan Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran karar piyasada denetimli iktisat halinde algılanırken, özgür piyasaya bu türlü bir müdahalenin uygulanabilir olmadığına işaret ediliyor.
Uygulama dövize endeksli hammadde ve orta mamul kullanan bölümlerde tedarik ayağında bürokratik vakit kayıplarına, kur risklerine ve fazladan ödenecek banka kurullarına niçiniyet vereceğine dikkat çekiliyor.
Alıcı-satıcı içindeki tüzel itilafların artacak olması ve ticaretin yavaşlama riski piyasa aktörlerini huzursuz ediyor. Piyasada çalkantılara niye olan uygulama, Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 Sayılı Karara Ait Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirim ile 19 Nisan’da yürürlüğe girmişti. Bildiride menkul satış mukavelelerine bahis ödeme yükümlülüklerinin, Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi mecburiliği getirilmişti.
Düzenlemenin birinci halinde, bildirimin yayım tarihindilk evvelki mutabakatlar yahut kesilmiş çek/senetlerin de düzenlemenin kapsamına girecek olması büyük reaksiyon çekerken, Hazine ve Maliye Bakanlığı gelen şikayetler üzerine dün bir açıklama yaparak bahse açıklık getirdi ve bildirinin yayım tarihindilk evvel imzalanmış döviz çeklerinin bir daha döviz ile ödenebileceğini duyurdu. Fakat karar bu haliyle de piyasadan, bilhassa ithal hammadde ve girdisi yüzde 50’nin üzerinde olan bölümlerde kaygılara niye oldu.
Hammaddede yüzde 55 civarında dışa bağımlı olan demir-demir dışı metaller dalı uygulamadan en çok etkilenecek olan bölümlerden biri.
TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Meclisi Lideri Veysel Yayan, dövizle alışverişi yasaklayan her türlü sonucun yapay bir uygulama olduğunu ve hür ticareti olumsuz etkilediğini söylerken, şöyleki dedi:
Lakin bunu Türkiye’nin ortasında bulunduğu kaidelerden dolayı alınmış süreksiz bir uygulama olarak görmek istiyoruz. Koşullar oluştuğunda bir daha kaldırılacağı kanaatindeyiz. Geçmişte de bu cins uygulamaların getirilip daha sonra kaldırıldığını gördük. Aksi takdirde alıcı satıcı içinde bu tıp getirilen maniler piyasaya müdahale manası taşır. Girdiyi dövizle alan satıcının ortadaki marjı fiyatlara yansıtması kelam konusu olabilir.
Uludağ Otomotiv Sanayisi İhracatçıları Birliği (OİB) İdare Heyeti Lideri Baran Çelik de uygulamanın ek bir operasyon ve bürokrasi getireceğini söylerken, “Alsat yaparken kur riski olacak” dedi.
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, hammadde girdisinin yüzde 85’ini ithal etmek zorunda olan ve hammaddenin yüzde 100’ünün döviz cinsinden fiyatlandığı plastik bölümünde bu düzenlemenin işleyişi zorlaştıracağını lisana getirdi.
Eroğlu, döviz çeki ile ödeme sisteminin kullanılamayacak olmasını da değerlendirirken, kamunun dolarizasyonu engellemek istemesinin anlaşılabilir olduğunu söylemiş oldu ve şu biçimde dedi:
Bu değişiklikle kur oynamaları bir risk ve potansiyel uyuşmazlık noktası olabilecek. Döviz alış satışları bir döngü olacak, ekstra masraflar eklenerek devam edecek. Döviz çeki olmaması makus, piyasa vadeli süreç yapmakta zorlanacak. Döviz bazlı eserlere TL çek kesilmesi, ilerleyen günlerde alıcı-satıcı içindeki tüzel itilafların artmasına niye olacak. Lakin denetimli iktisat yapmak istiyorsanız, piyasayı denetim eden düzeneklerin da epey uygun olması lazım.
Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Lideri Yaman Tunaoğlu, sonucun elektronik dalını de ağır biçimde etkilediğini vurguladı.
Kesimde maliyetin döviz yüklü olduğunu hatırlatan Tunaoğlu, sonucun çabukla alındığını belirterek şöyleki konuştu:
Bölümde firmalar elinde döviz tutmak zorunda. Zira TL ile satsa da malını yerine koyabilmek için bir daha ithalat yapması gerekecek. Artık ne olacak, mal almak isteyen dövizi bozup TL ödeyecek, mal satan TL’yi dövize çevirip bir daha mal alacak. bu biçimde olunca ortada bankalar kar edecek. Büyük ölçekli seri üretim yaptığımız büyük firmalara oluşan maliyetin en az yüzde 70-80’i dövize endeksli. Karar firmaları yoracak, ortada bankalar kazanacak. Merkez bankasını döviz rezervi etkilenmeyecek.
İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz dokuma bölümünün de uygulamadan etkileneceğini söylemiş oldu.
İthal hammadde kullanan kesimlerin uygulamadan muaf tutulması gerektiğini savunan Öksüz, şunları iletti:
Pamuk hammaddesi, polyester, kimyasal boya üzere mamüllerin hepsini döviz bazlı satın alıyoruz. İçeride dolarizasyon epey fazlaydı, bu manada bir uygulama gerekiyordu. Lakin şu an bir panik var bölümde. Dövizle alan içeride TL satış riskine girmez, bu işi yapmaz bu biçimde. Bu niçinle içeride bu biçimde bir kısıtlamaya gidilmesini yanlışsız bulmuyoruz. Uygulamanın alt bilgilerinın uygun çalışıp esnetilmesi gerekiyor.
Besin kesiminde faaliyet gösteren İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, sonucun yalnızca besin değil biroldukca bölümü etkileyeceğini söylerken, ticareti yavaşlatabileceği ihtarında bulundu.
Piyasada TL fatura kesilirken faturanın altında dolar/ton ünite fiyatının da yazıldığını, bu türlü gerektiğinde kur farkı faturası kesildiğini hatırlatan Önel, lakin bunun şu biçimde mümkün olamayacağını, borcun TL olarak sabitleneceğini tabir etti. Önel, “TL fatura kesen kur riskini sırtlanacak. Firmalar da buna karşı formüller geliştirecektir. Bu da meblağları artırarak enflasyona tesir edecek” dedi.
MKS DevO Kimya İdare Heyeti Lideri Korgün Şengün, düzenlemenin uygulanabilir olmadığını savunurken, sonucun ciddiyetiyle ilgili soru işaretlerine niye olduğunu söz etti.
Şengün, “Şayet piyasada gerçekte olmayan bir uygulamayı geceden sabaha yapmaya kalkarsanız inandırıcılığı olmaz ve karşı taraf bunu delmek zorunda kalır. İşler esasen bin bir zorlukla yürüyor. Artık fazlaca duyuyorum, bilhassa orta-küçük firmalar ‘Demek ki biz faturalı iş yapmayacağız’ diyorlar. Orta-küçükler faturasız hayata geçerlerse bu biçimde ne yapacaksınız?” dedi.
Menkul değer satışına gelen TL ile ödeme zaruriliği, ithal oranlarının yüksek olduğu dalların yansısını topladı
Dal temsilcilerinin ‘kontrollü ekonomi’ olarak yorumladığı karara nazaran, uygulamanın bürokratik vakit kayıplarına, kur risklerine ve fazladan ödenecek banka kurullarına niye olacağı belirtiliyor.
‘Dolarizasyon’la çaba kapsamında menkul değer satışına TL ile ödeme mecburiliği getirmesi piyasayı karıştırdı. Yansılar artınca dün Hazine ve Maliye Bakanlığı ek bir açıklama yaparken, karardan evvel imzalanan döviz çeklerinin ödemesinde bir daha döviz olarak yapılabileceği açıklaması döviz çeki bulunanları rahatlatsa da genel itibariyle tatmin etmedi.
Dünya’dan Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran karar piyasada denetimli iktisat halinde algılanırken, özgür piyasaya bu türlü bir müdahalenin uygulanabilir olmadığına işaret ediliyor.
Uygulama dövize endeksli hammadde ve orta mamul kullanan bölümlerde tedarik ayağında bürokratik vakit kayıplarına, kur risklerine ve fazladan ödenecek banka kurullarına niçiniyet vereceğine dikkat çekiliyor.
Alıcı-satıcı içindeki tüzel itilafların artacak olması ve ticaretin yavaşlama riski piyasa aktörlerini huzursuz ediyor. Piyasada çalkantılara niye olan uygulama, Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 Sayılı Karara Ait Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirim ile 19 Nisan’da yürürlüğe girmişti. Bildiride menkul satış mukavelelerine bahis ödeme yükümlülüklerinin, Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi mecburiliği getirilmişti.
Düzenlemenin birinci halinde, bildirimin yayım tarihindilk evvelki mutabakatlar yahut kesilmiş çek/senetlerin de düzenlemenin kapsamına girecek olması büyük reaksiyon çekerken, Hazine ve Maliye Bakanlığı gelen şikayetler üzerine dün bir açıklama yaparak bahse açıklık getirdi ve bildirinin yayım tarihindilk evvel imzalanmış döviz çeklerinin bir daha döviz ile ödenebileceğini duyurdu. Fakat karar bu haliyle de piyasadan, bilhassa ithal hammadde ve girdisi yüzde 50’nin üzerinde olan bölümlerde kaygılara niye oldu.
Hammaddede yüzde 55 civarında dışa bağımlı olan demir-demir dışı metaller dalı uygulamadan en çok etkilenecek olan bölümlerden biri.
TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Meclisi Lideri Veysel Yayan, dövizle alışverişi yasaklayan her türlü sonucun yapay bir uygulama olduğunu ve hür ticareti olumsuz etkilediğini söylerken, şöyleki dedi:
Lakin bunu Türkiye’nin ortasında bulunduğu kaidelerden dolayı alınmış süreksiz bir uygulama olarak görmek istiyoruz. Koşullar oluştuğunda bir daha kaldırılacağı kanaatindeyiz. Geçmişte de bu cins uygulamaların getirilip daha sonra kaldırıldığını gördük. Aksi takdirde alıcı satıcı içinde bu tıp getirilen maniler piyasaya müdahale manası taşır. Girdiyi dövizle alan satıcının ortadaki marjı fiyatlara yansıtması kelam konusu olabilir.
Uludağ Otomotiv Sanayisi İhracatçıları Birliği (OİB) İdare Heyeti Lideri Baran Çelik de uygulamanın ek bir operasyon ve bürokrasi getireceğini söylerken, “Alsat yaparken kur riski olacak” dedi.
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, hammadde girdisinin yüzde 85’ini ithal etmek zorunda olan ve hammaddenin yüzde 100’ünün döviz cinsinden fiyatlandığı plastik bölümünde bu düzenlemenin işleyişi zorlaştıracağını lisana getirdi.
Eroğlu, döviz çeki ile ödeme sisteminin kullanılamayacak olmasını da değerlendirirken, kamunun dolarizasyonu engellemek istemesinin anlaşılabilir olduğunu söylemiş oldu ve şu biçimde dedi:
Bu değişiklikle kur oynamaları bir risk ve potansiyel uyuşmazlık noktası olabilecek. Döviz alış satışları bir döngü olacak, ekstra masraflar eklenerek devam edecek. Döviz çeki olmaması makus, piyasa vadeli süreç yapmakta zorlanacak. Döviz bazlı eserlere TL çek kesilmesi, ilerleyen günlerde alıcı-satıcı içindeki tüzel itilafların artmasına niye olacak. Lakin denetimli iktisat yapmak istiyorsanız, piyasayı denetim eden düzeneklerin da epey uygun olması lazım.
Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Lideri Yaman Tunaoğlu, sonucun elektronik dalını de ağır biçimde etkilediğini vurguladı.
Kesimde maliyetin döviz yüklü olduğunu hatırlatan Tunaoğlu, sonucun çabukla alındığını belirterek şöyleki konuştu:
Bölümde firmalar elinde döviz tutmak zorunda. Zira TL ile satsa da malını yerine koyabilmek için bir daha ithalat yapması gerekecek. Artık ne olacak, mal almak isteyen dövizi bozup TL ödeyecek, mal satan TL’yi dövize çevirip bir daha mal alacak. bu biçimde olunca ortada bankalar kar edecek. Büyük ölçekli seri üretim yaptığımız büyük firmalara oluşan maliyetin en az yüzde 70-80’i dövize endeksli. Karar firmaları yoracak, ortada bankalar kazanacak. Merkez bankasını döviz rezervi etkilenmeyecek.
İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz dokuma bölümünün de uygulamadan etkileneceğini söylemiş oldu.
İthal hammadde kullanan kesimlerin uygulamadan muaf tutulması gerektiğini savunan Öksüz, şunları iletti:
Pamuk hammaddesi, polyester, kimyasal boya üzere mamüllerin hepsini döviz bazlı satın alıyoruz. İçeride dolarizasyon epey fazlaydı, bu manada bir uygulama gerekiyordu. Lakin şu an bir panik var bölümde. Dövizle alan içeride TL satış riskine girmez, bu işi yapmaz bu biçimde. Bu niçinle içeride bu biçimde bir kısıtlamaya gidilmesini yanlışsız bulmuyoruz. Uygulamanın alt bilgilerinın uygun çalışıp esnetilmesi gerekiyor.
Besin kesiminde faaliyet gösteren İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, sonucun yalnızca besin değil biroldukca bölümü etkileyeceğini söylerken, ticareti yavaşlatabileceği ihtarında bulundu.
Piyasada TL fatura kesilirken faturanın altında dolar/ton ünite fiyatının da yazıldığını, bu türlü gerektiğinde kur farkı faturası kesildiğini hatırlatan Önel, lakin bunun şu biçimde mümkün olamayacağını, borcun TL olarak sabitleneceğini tabir etti. Önel, “TL fatura kesen kur riskini sırtlanacak. Firmalar da buna karşı formüller geliştirecektir. Bu da meblağları artırarak enflasyona tesir edecek” dedi.
MKS DevO Kimya İdare Heyeti Lideri Korgün Şengün, düzenlemenin uygulanabilir olmadığını savunurken, sonucun ciddiyetiyle ilgili soru işaretlerine niye olduğunu söz etti.
Şengün, “Şayet piyasada gerçekte olmayan bir uygulamayı geceden sabaha yapmaya kalkarsanız inandırıcılığı olmaz ve karşı taraf bunu delmek zorunda kalır. İşler esasen bin bir zorlukla yürüyor. Artık fazlaca duyuyorum, bilhassa orta-küçük firmalar ‘Demek ki biz faturalı iş yapmayacağız’ diyorlar. Orta-küçükler faturasız hayata geçerlerse bu biçimde ne yapacaksınız?” dedi.