‘Buna mı alındın?’ ‘Sen kafanda kurmuşsun.’ ‘Yanlış düşünüyorsun.’ ‘bu biçimde bir şey yaşamadık, uyduruyorsun.’ Bu cümleler size tanıdık geldi mi? Partnerizden bu telaffuzları duyuyor musunuz? bu biçimde ilginizde farkında olmadan gaslightinge maruz kalıyor olabilirsiniz. Pekala nedir bu gaslighting? Gaslightinge maruz kaldığınızı nasıl anlarsınız? Buyrun içeriğimize.
Manipülasyon Tekniği
Gaslighting’in Türkçe’de tam bir söz karşılığı çabucak hemen bulunmuyor. Gaslighting’i şöyle açıklayabiliriz: bir kişiyi, kendisini sorgulayacak derecede ruhsal şiddete maruz bırakmak. Yani, söylemlerinizle karşınızdaki kişinin kendi gerçekliğinden, doğrularından, hatta gözleriyle gördüğü şeylerden bile kuşku etmesine sebep olmak. Bu ruhsal şiddet çeşidine maruz kalan şahıslar ise vakit içerisinde kendisine olan inancını kaybediyor, karşısındaki kişi ona ziyan verse bile bunu fark etmez hale gelebiliyorlar. Kurban adeta cellatına aşık oluyor.
Gaz Lambası
Gaslighting sözü Gas Light (Gaz Lambası) isimli sinemadan geliyor. 1930’larda yayınlanan bu sinemada Jack, eşi Bella’yı manipüle etmeye çalışıyor. Bunun için yaşadıkları meskendeki gaz lambasının ışığını her geçen gün biraz kısıyor. Bella bu durumu fark edince ‘Lambanın ışığı azalmaya mı başladı?’ diye soruyor.
Jack ise Bella’nın delirmeye başladığını, o denli bir şey olmadığını sav ediyor. Her seferinde Bella’ya sert yanıtlar veriyor. Sonuç olarak Bella, gözleriyle gördüğü bir şeyde bile kendisine olan inancını kaybetmeye başlıyor. Jack’in yaptığı şey ise büsbütün bir duygusal manipülasyon örneği.
Gaslighting Nasıl Anlaşılır?
Gaslighting uygulayan kişinin söylemiş oldukleri ve yaptıkları dengeli değildir. Bu yüzden gaslighting uygulayan bir şahısta kelamlara değil, davranışlara dikkat edilmelidir. Gaslightinge maruz kalıp kalmadığınızı anlamak için aşağıdaki soruları sorabilirsiniz:
Gaslighting Yapan Bir Kişi ile Nasıl Çaba Etmelisiniz?
İkili bağlantılarda gaslighting uygulayan kişi çoklukla bu davranışlarının farkındadır. Sizi manipüle ederek kendisine bağımlı hale getirmeye çalışıyordur. Tek maksadı üzerinizde denetim sahibi olmaktır. İlgide her şeyin kendi istediği üzere gitmesini ister. Kendisi bir yanlış yapıldığında bunun fark edilmesini istemez. Bu hedefe ulaşmak için etrafındaki insanlardan da yardım alır. Örneğin ‘Annen de senin yanlış düşündüğünü biliyor. Arkadaşların da benim üzere düşünüyor.’ vakit içinde münasebet o denli bir hal alır ki, manipülatif kişi partnerini aldatsa bile bu partnerin hatası olur.
Gaslighting sıklıkla sevdiğimiz şahıslar tarafınca uygulanır. Bu sebeptendir ki maruz kaldığımız ruhsal şiddeti fark etmemiz vakit alır. Bu şiddete bir dur diyemeyen bireyler adeta ruhlarını karşıdaki bireye teslim ederler. Vakit içerisinde bu ruhsal şiddet bireyde ruhsal rahatsızlıklara sebep olabilir.
Manipülasyon Tekniği
Gaslighting’in Türkçe’de tam bir söz karşılığı çabucak hemen bulunmuyor. Gaslighting’i şöyle açıklayabiliriz: bir kişiyi, kendisini sorgulayacak derecede ruhsal şiddete maruz bırakmak. Yani, söylemlerinizle karşınızdaki kişinin kendi gerçekliğinden, doğrularından, hatta gözleriyle gördüğü şeylerden bile kuşku etmesine sebep olmak. Bu ruhsal şiddet çeşidine maruz kalan şahıslar ise vakit içerisinde kendisine olan inancını kaybediyor, karşısındaki kişi ona ziyan verse bile bunu fark etmez hale gelebiliyorlar. Kurban adeta cellatına aşık oluyor.
Gaz Lambası
Gaslighting sözü Gas Light (Gaz Lambası) isimli sinemadan geliyor. 1930’larda yayınlanan bu sinemada Jack, eşi Bella’yı manipüle etmeye çalışıyor. Bunun için yaşadıkları meskendeki gaz lambasının ışığını her geçen gün biraz kısıyor. Bella bu durumu fark edince ‘Lambanın ışığı azalmaya mı başladı?’ diye soruyor.
Jack ise Bella’nın delirmeye başladığını, o denli bir şey olmadığını sav ediyor. Her seferinde Bella’ya sert yanıtlar veriyor. Sonuç olarak Bella, gözleriyle gördüğü bir şeyde bile kendisine olan inancını kaybetmeye başlıyor. Jack’in yaptığı şey ise büsbütün bir duygusal manipülasyon örneği.
Gaslighting Nasıl Anlaşılır?
Gaslighting uygulayan kişinin söylemiş oldukleri ve yaptıkları dengeli değildir. Bu yüzden gaslighting uygulayan bir şahısta kelamlara değil, davranışlara dikkat edilmelidir. Gaslightinge maruz kalıp kalmadığınızı anlamak için aşağıdaki soruları sorabilirsiniz:
İlişkinizde özür dileyen taraf her vakit siz mi oluyorsunuz?
İlişki başladığından beri kendinize olan itimadınız azaldı mı?
zaman içinde öteki beşerlerle görüşmemeye başladınız mı? Toplumsal hayatınızda olumsuz gelişmeler oluyor mu?
Duygularınızın anlaşılmadığını mı hissediyorsunuz?
Duygularınızı lisana getirdiğinizde fazla hassas olmakla, küçük şeyleri bile başa takmakla mı suçlanıyorsunuz?
Yaptığınız en ufak şeyin bile yanlış olduğu hissine kapılıyor musunuz?
Yaşadığınız bağda gergin mi hissediyorsunuz?
Gözünüzle gördüğünüz bir hadisede bile, o olayın o denli yaşanmadığı, sizin yanlış hatırladığınız mı söyleniyor?
Karşınızdaki kişinin yanılgılı davranışında bile hatalı mu siz mi oluyorsunuz? ‘Eğer bunu bana yapmasaydın, ben de o denli davranmazdım.’
Bir palavrası delilleriyle ortaya koyduğunuzda, bu olay çok aşk, sevgi sözcükleriyle mi kapatılmaya çalışılıyor?
Gaslighting Yapan Bir Kişi ile Nasıl Çaba Etmelisiniz?
İkili bağlantılarda gaslighting uygulayan kişi çoklukla bu davranışlarının farkındadır. Sizi manipüle ederek kendisine bağımlı hale getirmeye çalışıyordur. Tek maksadı üzerinizde denetim sahibi olmaktır. İlgide her şeyin kendi istediği üzere gitmesini ister. Kendisi bir yanlış yapıldığında bunun fark edilmesini istemez. Bu hedefe ulaşmak için etrafındaki insanlardan da yardım alır. Örneğin ‘Annen de senin yanlış düşündüğünü biliyor. Arkadaşların da benim üzere düşünüyor.’ vakit içinde münasebet o denli bir hal alır ki, manipülatif kişi partnerini aldatsa bile bu partnerin hatası olur.
Gaslighting sıklıkla sevdiğimiz şahıslar tarafınca uygulanır. Bu sebeptendir ki maruz kaldığımız ruhsal şiddeti fark etmemiz vakit alır. Bu şiddete bir dur diyemeyen bireyler adeta ruhlarını karşıdaki bireye teslim ederler. Vakit içerisinde bu ruhsal şiddet bireyde ruhsal rahatsızlıklara sebep olabilir.
Gaslighting’e maruz kalan kişi evvela sağlıklı bir ilginin nasıl olması gerektiğini anlamalıdır. Bir bağın temelini hürmet, sevgi, karşılıklı bağlantı, dürüstlük oluşturur. Bunu unutmamak gerekir. Şayet etrafınızda bu ruhsal manipülasyona maruz kaldığını düşündüğünüz bir kişi var ise ona bu gerçekleri hatırlatmak faydalı olacaktır.
Eğer bu alakada ziyan gördüğünüzü düşünüyorsanız, yıpranmış, inançsız hissediyorsanız, evvelce kim olduğunu hatırlamakta zorlanıyorsanız, bu münasebet hakkında ayrıntılı bir kıymetlendirme yapmanız düzgün olacaktır.
Gaslightinge maruz kaldığınızı düşünüyorsanız ruhsal dayanak alarak bu probleme bir tahlil bulabilirsiniz.