14. haftasını bitirdiğimiz Üstün Lig’de en epey tartışılan konulardan birisi de hakemler oldu. Kulüpler, oynadıkları müsabaka daha sonrasında hakemlerin performanslarını beğenmediklerini lisana getiriyorlardı. Bu niçinle de Türkiye Futbol Federasyonu ve Merkez Hakem Şurası’nın oluşan bu probleme bir tahlil bulmaları için kulüpler bir görüşme gerçekleştirmişlerdi.
Konuyla ilgili orta ara gündeme gelen bir teklif de maçları yabancı hakemlerin yönetmesiydi. Bilhassa 4 büyüklerin müsabakalarında yabancı hakemlerin vazife alması tarafında kulüplerden gelen taleplerle ilgili TFF çabucak hemen bir karar vermedi.
TFF’DEN KIYMETLİ KARARLAR
Türkiye Futbol Federasyonu Lideri Mehmet Büyükekşi, geçtiğimiz çarşamba günü Riva’da kulüp liderleriyle bir ortaya geldi. Yaklaşık 8 saat süren görüşmede, geniş bir gündem vardı. Bilhassa fazlaca tartışılan hakem hususuyla alakalı, hayata geçirilmesi planlanan yeni proje kulüplere anlatıldı.
EĞİTİM SORUNU ÇÖZÜLECEK
Buna nazaran TFF, ‘hakem akademisi’ kurmaya hazırlanıyor. Bu akademide hakemlerin eğitimi, rehabilitasyonu ve gelişimiyle alakalı çalışmalar olacak. Eğitim konusunda hakemlerin tüm eksiklerini gidermeyi hedefleyen Futbol Federasyonu, yetişecek yeni hakemlerin de daha âlâ standartlara ulaşmasını sağlayacak.
KADROYA YABANCI DESTEĞİ
Son günlerde fazlaca konuşulan yabancı VAR hakemiyle alakalı ise net bir karar alınmış değil. Harika Lig ’den birtakım kulüplerin yabancı hakem konusunda istekli olduğu fakat TFF’nin, tam manasıyla yabancıya dönüşü düşünmediği öğrenildi. VAR hakemleriyle ilgili takım kısıtlı olduğu için birinci etapta buraya yabancılarla destek yapılması planlanıyor.
ALTYAPILAR SİL BAŞTAN
TFF’nin altyapılarla ilgili de önemli bir hazırlığı var. Futbol akademisi altında yeni proje, evvel Harika Lig kulüpleri tarafınca uygulanacak. Devamındaki dönemde 1.Lig takımlarının de sisteme entegre edileceği öğrenildi. Türkiye’deki altyapı sistemini büsbütün değiştirmeyi planlayan TFF, kontrol konusunu şahsen gerçekleştirecek.
10 YILLIK STRATEJİ ANLATILDI
8 saat süren Riva’daki görüşmede, TFF İdaresi 10 yıllık stratejisini kulüplere aktardı. Sportif, ekonomik, idari ve tertip manasında nelerin hedeflendiği, Futbol Federasyonu’nun vizyonu Kulüpler Birliği’ne anlatıldı. Öte yandan Göztepe -Altay maçında yaşanan üzücü olaylar daha sonrası deplasman yasağının da bir daha uygulamaya koyulabileceği öğrenildi.
FENERBAHÇE – GALATASARAY DERBİSİ İÇİN SÜRPRİZ ÖNERİ
Yabancı hakemin gündemde olduğu şu günlerde sürpriz bir teklif geldi. Hürriyet Gazetesi muharriri Murat Fevzi Tanırlı köşesinde, Fenerbahçe ile Galatasaray içinde Muhteşem Lig’in 18. haftasında oynanacak olan derbi uğraşını yönetmesi için sürpriz bir hakem teklifinde bulundu.
İşte Murat Fevzi Tanırlı’nın o yazısı:
Futbolumuzun ömür kaynağı hakem arbedesine Dünya Kupası niçiniyle mola verilmiş üzere gözüküyordu. Kulüpler Birliği toplantısı daha sonrasında Ali Koç’un yabancı hakem, Ahmet Ağaoğlu’nun hakem eğitimi açıklamaları; Ahmet Işık Çebi’nin derbiler için yabancı hakem talebi hususun sıcaklığını koruduğunu gösterdi. Bu dönem LaLiga’da 19, Premier Lig’de 20, Fransa Ligue 1’de 21, Bundesliga’da 23 hakem nazaranv aldı (Serie A’da farklı bir sistem uygulandığından 41 hakem). Muhteşem Lig’de sayı 23. Yani çok kâfi ve olağan. Her hafta Üstün Lig ve Bundesliga’da 9, başkalarında 10 maç oynandığını hatırlatalım.
DERDİMİZ SAYI DEĞİL HASTALIKLI BAKIŞ AÇISI
Ali Koç’un Kulüpler Birliği’ndeki istişareler kararı belirttiği “29 hakeme muhtaçlığımız var” yaklaşımı, hem maç sayısı birebir vakitte Avrupa’yla kıyastan görüleceği üzere gerçek değil. Zira sıkıntımız sayı değil; futbola bakışımızın hastalıklı olması. Durumu Koç’un cümleleri çok hoş özetliyor: “Yeni oluşmayan, kronikleşmiş sorun. Son 20 senede artarak sorun haline gelmiş ve ne yazık ki şampiyonlukların alanda elde edilmediği algısı yerleşmiş. Her berbat giden yaygara koparırsa hiç bir yere varamayız. Yaygaranın karşılığını alırlarsa da bir daha bir yere varamayız.”
DÜNYA KUPASI’NDA BİLE AKILLARA ZİYAN HATALAR
Kulüpler Birliği, eksik bulduğu kadroyu 6 yabancı hakemle giderme isteğinde olduğunu, fakat TFF’nin yabancı hakkını VAR’da kullanmak istediğini belirtiyordu lakin TFF de bu isteğinden vazgeçti. FIFA’nın ‘dünya çapında en iyiler’ listesindeki hakem ve VAR’ların sahne aldığı Katar 2022 ise yabancı hakem konusunda farklı soru işaretleri barındırıyor: 3 Aralık Cumartesi prestijiyle tamamlanan 50 maçta VAR ile 22 karar değişti. Neredeyse 2 maçta 1! UEFA/FIFA eğitimlerinde ‘3 maçta 1’ müdahale muvaffakiyet sayılmakta. Daha vahimi ise İtalyan liderlere sahip FIFA (Collina) ve UEFA (Rosetti) hakem komitelerinin standartsızlığı. İran ve Arjantin’e VAR müdahalesiyle çalınan tutma-çekme penaltılarını Avrupa kupalarında bakılırsamezsiniz. İki konum da IFAB protokolüyle izah edilemez.
HER MAÇTA 10 HAKEM
Portekiz-Uruguay maçında Jose Maria Gimenez’in eline gelen top için VAR’ın daveti akıllara ziyan. Hakem Faghani izlediği biçimde “Hey Allah’ım!” edasındaydı. Bariz olsa bu derece bekler miydi? Penaltıyı vermeseydi klas hareket olurdu. Gana-Uruguay maçında Nunez’in durumu için VAR’ın penaltı davetine Alman hakem Siebert izleyip katılmadı. Bu 4 durum Üstün Lig’de yaşansaydı, mızraklar MHK ve TFF’yi delip geçmiş, liderlerin Riva ziyaretleri sayfaları kaplamıştı. Pekala gözden kaçmaması gereken en değerli detay ne? Bu kadar yanılgı ‘her maçta 10 hakemin nazaranvli olduğu’ ortamda yaşanıyor.
NEREDE O ESKİ HAKEMLER!
Dünya Kupası’nı izlerken, 1998’de hakemliğe başladığım devrin efsanelerini düşündüm. Pierluigi Collina, Urs Meier, Markus Merk, Anders Frisk, Kim Milton Nielsen, Oscar Ruiz (Kolombiya), Gamal Al-Ghandour (Mısırlı, Avrupa Şampiyonası’nda konuk hakem olarak nazaranv almıştı), Carlos Simon (Brezilya), Manuel Pereira, Gilles Veissiere, Graham Poll, Lubos Michel, Lopez Nieto, Hugh Dallas… Futbolseverlerin dimağında yer etmiş markaydı hepsi. Yanılgı yapıyorlardı lakin yetenekleri üst seviyede, gördükleri hürmet doruktaydı. Dünya hakemliğindeki kalite son 20 yılda geriledi. Günümüzde bu isimlere muadil 5 hakem sayabilir misiniz? Bu durumun şüphesiz yansıması da Üstün Lig. Kaliteli ve yetenekli izlenimi veren kaç isim var? Tam zıddı, basamakları jet tırmanıp, eğitimi ve deneyimi noksan vasat hakemler yüklü.
SORUN YABANCI LİSAN DEĞİL, FUTBOLUN DİLİ
Portekiz-Fransa ve UEFA-CONMEBOL içinde hakem değişimi örneklerini paylaşmıştık. Yunanistan kritik maçlara yabancı hakem getiriyor. Lakin Katar’da görüleceği üzere dünya genelinde sorun ‘kalite’. Bu niçinle yabancı hakeme artık karşı değilim. Gelsinler ve kamuoyu görüp değerlendirsin. Hatta Harika Lig’deki genel yabancı lisan düzeyinden dolayı “VAR’da sorun yaşanır” diyordum fakat Katar 2022 ispatladı ki, sorun yabancı lisan değil, futbolun dili! Protokole uymadıktan daha sonra 8 lisan bilseniz ne yazar! Siftah teklifim mi? Hem bir epey erkek hakemden daha başarılı, birebir vakitte gündem olduğu için Fenerbahçe-Galatasaray maçına Fransız bayan hakem Stephanie Frappart yakışır. Hakem bahtı bol olsun.
Konuyla ilgili orta ara gündeme gelen bir teklif de maçları yabancı hakemlerin yönetmesiydi. Bilhassa 4 büyüklerin müsabakalarında yabancı hakemlerin vazife alması tarafında kulüplerden gelen taleplerle ilgili TFF çabucak hemen bir karar vermedi.
TFF’DEN KIYMETLİ KARARLAR
Türkiye Futbol Federasyonu Lideri Mehmet Büyükekşi, geçtiğimiz çarşamba günü Riva’da kulüp liderleriyle bir ortaya geldi. Yaklaşık 8 saat süren görüşmede, geniş bir gündem vardı. Bilhassa fazlaca tartışılan hakem hususuyla alakalı, hayata geçirilmesi planlanan yeni proje kulüplere anlatıldı.
EĞİTİM SORUNU ÇÖZÜLECEK
Buna nazaran TFF, ‘hakem akademisi’ kurmaya hazırlanıyor. Bu akademide hakemlerin eğitimi, rehabilitasyonu ve gelişimiyle alakalı çalışmalar olacak. Eğitim konusunda hakemlerin tüm eksiklerini gidermeyi hedefleyen Futbol Federasyonu, yetişecek yeni hakemlerin de daha âlâ standartlara ulaşmasını sağlayacak.
KADROYA YABANCI DESTEĞİ
Son günlerde fazlaca konuşulan yabancı VAR hakemiyle alakalı ise net bir karar alınmış değil. Harika Lig ’den birtakım kulüplerin yabancı hakem konusunda istekli olduğu fakat TFF’nin, tam manasıyla yabancıya dönüşü düşünmediği öğrenildi. VAR hakemleriyle ilgili takım kısıtlı olduğu için birinci etapta buraya yabancılarla destek yapılması planlanıyor.
ALTYAPILAR SİL BAŞTAN
TFF’nin altyapılarla ilgili de önemli bir hazırlığı var. Futbol akademisi altında yeni proje, evvel Harika Lig kulüpleri tarafınca uygulanacak. Devamındaki dönemde 1.Lig takımlarının de sisteme entegre edileceği öğrenildi. Türkiye’deki altyapı sistemini büsbütün değiştirmeyi planlayan TFF, kontrol konusunu şahsen gerçekleştirecek.
10 YILLIK STRATEJİ ANLATILDI
8 saat süren Riva’daki görüşmede, TFF İdaresi 10 yıllık stratejisini kulüplere aktardı. Sportif, ekonomik, idari ve tertip manasında nelerin hedeflendiği, Futbol Federasyonu’nun vizyonu Kulüpler Birliği’ne anlatıldı. Öte yandan Göztepe -Altay maçında yaşanan üzücü olaylar daha sonrası deplasman yasağının da bir daha uygulamaya koyulabileceği öğrenildi.
FENERBAHÇE – GALATASARAY DERBİSİ İÇİN SÜRPRİZ ÖNERİ
Yabancı hakemin gündemde olduğu şu günlerde sürpriz bir teklif geldi. Hürriyet Gazetesi muharriri Murat Fevzi Tanırlı köşesinde, Fenerbahçe ile Galatasaray içinde Muhteşem Lig’in 18. haftasında oynanacak olan derbi uğraşını yönetmesi için sürpriz bir hakem teklifinde bulundu.
İşte Murat Fevzi Tanırlı’nın o yazısı:
Futbolumuzun ömür kaynağı hakem arbedesine Dünya Kupası niçiniyle mola verilmiş üzere gözüküyordu. Kulüpler Birliği toplantısı daha sonrasında Ali Koç’un yabancı hakem, Ahmet Ağaoğlu’nun hakem eğitimi açıklamaları; Ahmet Işık Çebi’nin derbiler için yabancı hakem talebi hususun sıcaklığını koruduğunu gösterdi. Bu dönem LaLiga’da 19, Premier Lig’de 20, Fransa Ligue 1’de 21, Bundesliga’da 23 hakem nazaranv aldı (Serie A’da farklı bir sistem uygulandığından 41 hakem). Muhteşem Lig’de sayı 23. Yani çok kâfi ve olağan. Her hafta Üstün Lig ve Bundesliga’da 9, başkalarında 10 maç oynandığını hatırlatalım.
DERDİMİZ SAYI DEĞİL HASTALIKLI BAKIŞ AÇISI
Ali Koç’un Kulüpler Birliği’ndeki istişareler kararı belirttiği “29 hakeme muhtaçlığımız var” yaklaşımı, hem maç sayısı birebir vakitte Avrupa’yla kıyastan görüleceği üzere gerçek değil. Zira sıkıntımız sayı değil; futbola bakışımızın hastalıklı olması. Durumu Koç’un cümleleri çok hoş özetliyor: “Yeni oluşmayan, kronikleşmiş sorun. Son 20 senede artarak sorun haline gelmiş ve ne yazık ki şampiyonlukların alanda elde edilmediği algısı yerleşmiş. Her berbat giden yaygara koparırsa hiç bir yere varamayız. Yaygaranın karşılığını alırlarsa da bir daha bir yere varamayız.”
DÜNYA KUPASI’NDA BİLE AKILLARA ZİYAN HATALAR
Kulüpler Birliği, eksik bulduğu kadroyu 6 yabancı hakemle giderme isteğinde olduğunu, fakat TFF’nin yabancı hakkını VAR’da kullanmak istediğini belirtiyordu lakin TFF de bu isteğinden vazgeçti. FIFA’nın ‘dünya çapında en iyiler’ listesindeki hakem ve VAR’ların sahne aldığı Katar 2022 ise yabancı hakem konusunda farklı soru işaretleri barındırıyor: 3 Aralık Cumartesi prestijiyle tamamlanan 50 maçta VAR ile 22 karar değişti. Neredeyse 2 maçta 1! UEFA/FIFA eğitimlerinde ‘3 maçta 1’ müdahale muvaffakiyet sayılmakta. Daha vahimi ise İtalyan liderlere sahip FIFA (Collina) ve UEFA (Rosetti) hakem komitelerinin standartsızlığı. İran ve Arjantin’e VAR müdahalesiyle çalınan tutma-çekme penaltılarını Avrupa kupalarında bakılırsamezsiniz. İki konum da IFAB protokolüyle izah edilemez.
HER MAÇTA 10 HAKEM
Portekiz-Uruguay maçında Jose Maria Gimenez’in eline gelen top için VAR’ın daveti akıllara ziyan. Hakem Faghani izlediği biçimde “Hey Allah’ım!” edasındaydı. Bariz olsa bu derece bekler miydi? Penaltıyı vermeseydi klas hareket olurdu. Gana-Uruguay maçında Nunez’in durumu için VAR’ın penaltı davetine Alman hakem Siebert izleyip katılmadı. Bu 4 durum Üstün Lig’de yaşansaydı, mızraklar MHK ve TFF’yi delip geçmiş, liderlerin Riva ziyaretleri sayfaları kaplamıştı. Pekala gözden kaçmaması gereken en değerli detay ne? Bu kadar yanılgı ‘her maçta 10 hakemin nazaranvli olduğu’ ortamda yaşanıyor.
NEREDE O ESKİ HAKEMLER!
Dünya Kupası’nı izlerken, 1998’de hakemliğe başladığım devrin efsanelerini düşündüm. Pierluigi Collina, Urs Meier, Markus Merk, Anders Frisk, Kim Milton Nielsen, Oscar Ruiz (Kolombiya), Gamal Al-Ghandour (Mısırlı, Avrupa Şampiyonası’nda konuk hakem olarak nazaranv almıştı), Carlos Simon (Brezilya), Manuel Pereira, Gilles Veissiere, Graham Poll, Lubos Michel, Lopez Nieto, Hugh Dallas… Futbolseverlerin dimağında yer etmiş markaydı hepsi. Yanılgı yapıyorlardı lakin yetenekleri üst seviyede, gördükleri hürmet doruktaydı. Dünya hakemliğindeki kalite son 20 yılda geriledi. Günümüzde bu isimlere muadil 5 hakem sayabilir misiniz? Bu durumun şüphesiz yansıması da Üstün Lig. Kaliteli ve yetenekli izlenimi veren kaç isim var? Tam zıddı, basamakları jet tırmanıp, eğitimi ve deneyimi noksan vasat hakemler yüklü.
SORUN YABANCI LİSAN DEĞİL, FUTBOLUN DİLİ
Portekiz-Fransa ve UEFA-CONMEBOL içinde hakem değişimi örneklerini paylaşmıştık. Yunanistan kritik maçlara yabancı hakem getiriyor. Lakin Katar’da görüleceği üzere dünya genelinde sorun ‘kalite’. Bu niçinle yabancı hakeme artık karşı değilim. Gelsinler ve kamuoyu görüp değerlendirsin. Hatta Harika Lig’deki genel yabancı lisan düzeyinden dolayı “VAR’da sorun yaşanır” diyordum fakat Katar 2022 ispatladı ki, sorun yabancı lisan değil, futbolun dili! Protokole uymadıktan daha sonra 8 lisan bilseniz ne yazar! Siftah teklifim mi? Hem bir epey erkek hakemden daha başarılı, birebir vakitte gündem olduğu için Fenerbahçe-Galatasaray maçına Fransız bayan hakem Stephanie Frappart yakışır. Hakem bahtı bol olsun.