Dünya Bankası Uyardı: ‘1970’lerden daha sonra Yaşanan En Büyük Emtia Şoku’ senelerca Sürebilir!

semaver

Global Mod
Global Mod
Dünya Bankası, ‘Emtia Piyasaları Görünüm Raporu’nun Nisan 2022 sayısını ‘Ukrayna Savaşı’nın Emtia Piyasalarına Etkisi’ başlığıyla yayımladı.

Raporda, Ukrayna savaşından kaynaklanan besin ve güç fiyat şoklarının senelerca sürebileceğine işaret edildi.

Ukrayna’daki savaşın emtia piyasalarında büyük bir şok yarattığı belirtilen raporda, bunun global ticaret, üretim ve tüketim kalıplarını, fiyatları 2024’ün sonuna kadar tarihi yüksek düzeylerde tutacak biçimde değiştirdiği aktarıldı.


Raporda, son 2 yılda güç fiyatlarında yaşanan yükselişin “1973’teki petrol krizinden bu yana görülen en büyük artış” olduğu kaydedildi.


Rusya ve Ukrayna’nın büyük üreticilerinden olduğu besin eserleri ile üretim girdisi olarak doğal gaza bağlı gübre meblağlarında da 2008’den bu yana en büyük artışın yaşandığı belirtilen raporda, birçok emtia için meblağların 2022’de 2021’e kıyasla değerli ölçüde yüksek seyretmesinin ve orta vadede de yüksek kalmasının beklendiği söz edildi.

Raporda, emtia meblağlarının son 5 yıllık ortalamanın çok üzerinde kalacağının kestirim edildiği aktarılarak, savaşın daha uzun sürmesi yahut Rusya’ya ek yaptırımlar gelmesi durumunda meblağların öngörülenden daha yüksek seyredebileceği ve daha değişken olabileceği tabir edildi.


Güç emtia fiyat endeksinin gelecek yıl yüzde 12,4 düşmesinin beklendiğine dikkat çekilen raporda, güç dışı emtia fiyat endeksinin ise yüzde 8,8 azalacağı varsayımına yer verildi.


Raporda; petrol, doğal gaz ve kömürün oluşturduğu güç emtia fiyat endeksinin bu yıl geçen yıla kıyasla yüzde 50,5 yükseleceği, tarım eserleri, metaller ve mineraller üzere güç dışı emtia meblağlarından oluşan endeksin ise yüzde 19,2 artmasının beklendiği kaydedildi.

Raporda, Brent çeşidi ham petrolün varil fiyatının bu yıl geçen yıla kıyasla yüzde 42 artışla ortalama 100 dolar düzeyinde gerçekleşerek 2013’ten bu yana en yüksek düzeye ulaşması öngörülürken, 2023’te ise yüzde 8 azalışla ortalama 92 dolara gerilemesinin beklendiği aktarıldı.

Avrupa’da doğal gaz fiyatlarının 2022’de geçen yılın 2 katı olmasının beklendiği kaydedilen raporda, ABD’de ise yüzde 35 artmasının varsayım edildiği bildirildi.


Raporda, buğday meblağlarının yüzde 40’tan fazla artarak bu yıl nominal olarak tüm vakit içinderın en yüksek düzeyine ulaşmasının beklendiği kaydedildi.


Raporda, pahalı metallere ait fiyat endeksinin ise bu yıl yüzde 3 artmasının, gelecek yıl yüzde 8,9 azalmasının beklendiği açıklandı.

Dünya Bankasının raporunda, altının ons fiyatının bu yıl geçen yıla nazaran yüzde 4,5 artacağı, 2023’te ise yüzde 9,6 azalacağı kestirimi yer aldı.

Ziraî mamüllerin fiyat endeksinin ise bu yıl yüzde 17,6 artmasının beklendiğine işaret edilen raporda, gelecek yıl yüzde 7,7’lik azalış öngörüldüğü aktarıldı.


Dünya Bankası Beklentiler Kümesi Yöneticisi Ayhan Köse de emtia piyasalarının Ukrayna’daki savaş niçiniyle on yılların en büyük arz şoklarından birini yaşadığını belirtti.


Dünya Bankası Adil Büyüme, Finans ve Kurumlardan Sorumlu Lider Yardımcısı Indermit Gill, rapora ait değerlendirmesinde, bunun 1970’lerden bu yana yaşanan en büyük emtia şoku olduğunu belirtti.

Kelam konusu şokun besin, yakıt ve gübre ticaretinde kısıtlamaların artmasıyla daha da ağırlaştığına dikkati çeken Gill, ‘Bu gelişmeler, stagflasyon tehlikesini artırmaya başladı.’ tabirini kullandı.

Gill, ‘Politika yapıcılar, ülke ortasında ekonomik büyümeyi artırmak için her fırsatı kıymetlendirmeli ve global iktisada ziyan verecek aksiyonlardan kaçınmalı.’ değerlendirmesinde bulundu.