Kanada’nın Montreal kentinde devam eden Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Konferansı’na (COP15) katılan uzmanlar, dünya üstündeki canlı cinslerinin çeşitliliğinin, insanlığın devamı için hayati bir ehemmiyete sahip olduğunu belirtti. Konferansa katılan ülke temsilcilerine sunulan ve buradaki tüm toplantılara temel oluşturan bahisle ilgili birtakım datalar şu biçimde:
Yok edilen alanlar
Dünya Biyoçeşitlilik Kurulu’nun (IPBES) araştırmalarına bakılırsa yerküre üzerinde kara alanlarının günümüzde sırf dörtte biri doğal halinde varlığını sürdürüyor. Dörtte üçlük bir kısım ise beşerler tarafınca, mesela ormanların yok edilmesi ya da tarlaya dönüştürülmesi üzere sebepler niçiniyle değiştirilmiş durumda. Okyanusların yüzde 66’sı insanların tesiri altında iken, sulak alanların yüzde 85’i büsbütün yok olmuş durumda.
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) de, dünya üstündeki kara alanlarının üçte birinin “orta ya da üst düzeyde hasarlı” olduğunu bildirdi. Bu alanlar bir daha rehabilite edilebileceğini belirten IPBES, bu biçimdesi bir çalışmanın epeyce verimli olacağını vurguluyor. Geçen Mart ayında Fildişi Kıyısı’nın Abidjan kentinde bir ortaya gelen Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Gayret Mukavelesi’nin (UNCCD) üyeleri, “10 milyar dönüm tahrip olmuş alanın, 2030 yılına dek rehabilite edilme faaliyetinin hızlandırılması” konusunda muahedeye varmıştı. Kelam konusu amaç Montreal’deki konferansın da gündem unsurlarından biri.
Çin’de jenerasyonu tükenme tehlikesi altında olan hayvanlar içinde birinci sıralarda yer alan Francois yaprak maymunuFotoğraf: Yang Wenbin/Xinhua/picture alliance
Tehlike altında olan türler
IPBES’in aktardığı bir öbür dataya bakılırsa dünya üzerinde var olan yaklaşık sekiz milyon hayvan ve bitki cinsinden bir milyonu yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Bu da, Dünya Doğayı Muhafaza Birliği’nin, tehlike altında olan tipleri sıraladığı kırmızı listedeki yaklaşık 42 bin tipten 20 kat daha fazla bir orana tekabül ediyor. Lakin Dünya Doğayı Müdafaa Birliği’nin çalışması, yalnızca hakkında düzgün bilimsel bilgiler bulunan 150 bin çeşit üzerinden yapılmış.
Dünya Biyoçeşitlilik Kurulu, yapılan en temkinli iddialara bakılırsa dahi böcek çeşitlerinin yüzde 10’unun, bir öbür deyişle yaklaşık 660 bin böcek çeşidinin yok olma tehdidi altında olduğunu bildiriyor. Bu hususta en kritik nokta, polinatör olarak da bilinen, ekosistemin korunması açısından hayati kıymete sahip böceklerin yok olmasının yaratacağı son derece olumsuz tesir. Çünkü insanların besin olarak kullandığı bitkilerin dörtte üçü, çeşitli arı ve kelebek tiplerinin yanı sıra bir hayli başka böcek cinslerinin tozlaşmayı sağlaması yardımıyla yetişiyor.
Bilim beşerlerine bakılırsa, bitki ve hayvan çeşitliliğini tehlikeye atan en kıymetli ögeler, canlıların hayat alanlarının yok edilmesi, kara alanlarının çok kullanması, iklim değişikliği ve işgalci canlı cinslerinin yayılması.
Brezilya’nın Manaus kenti yakınlarındaki yağmur ormanlarında yapılan tahribatFotoğraf: Bruno Kelly/REUTERS
Ekonomi ve doğa
Dünya genelinde ülkelerin gayri safi yurt içi hasılalarının yarısından fazlası, 2020 Dünya Ekonomik Forumu’nun hesaplarına göre tabiat yardımıyla elde ediliyor. Buna göre iktisadın bir fazlaca alanında, işleyen bir tohumlama sürecine, su kalitesinin düzgün düzeyde bulunmasına ve hastalıkların tabiat tarafınca denetim edilmesine muhtaçlık duyuluyor. Ekolojik sistemin bozulmasından ise en çok inşaat kesimi etkilenirken, bunu tarım dalı ve gıda/içecek kesimleri takip ediyor.
Zararlı sübvansiyonlar
Business for Nature isimli örgütün varsayımlarına göre dünyada her yıl toplamda yaklaşık 1,8 trilyon dolar sübvansiyonlar, tabiatın tahribine niye oluyor. Bu sayı dünya genelindeki gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 2’sine denk geliyor. Birleşmiş Milletler’in bilgileri de, çiftçilere aktarılan yılda 470 milyar doların, “Çevreye ve toplumsal hayata ziyan veren fiyat deformasyonlarına” niye olduğunu ortaya koyuyor. Montreal’deki COP 15’te, kelam konusu sübvansiyonların yılda en az 500 milyar dolar azaltılması tartışılan konulardan biri.
AFP / ET,EC
Yok edilen alanlar
Dünya Biyoçeşitlilik Kurulu’nun (IPBES) araştırmalarına bakılırsa yerküre üzerinde kara alanlarının günümüzde sırf dörtte biri doğal halinde varlığını sürdürüyor. Dörtte üçlük bir kısım ise beşerler tarafınca, mesela ormanların yok edilmesi ya da tarlaya dönüştürülmesi üzere sebepler niçiniyle değiştirilmiş durumda. Okyanusların yüzde 66’sı insanların tesiri altında iken, sulak alanların yüzde 85’i büsbütün yok olmuş durumda.
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) de, dünya üstündeki kara alanlarının üçte birinin “orta ya da üst düzeyde hasarlı” olduğunu bildirdi. Bu alanlar bir daha rehabilite edilebileceğini belirten IPBES, bu biçimdesi bir çalışmanın epeyce verimli olacağını vurguluyor. Geçen Mart ayında Fildişi Kıyısı’nın Abidjan kentinde bir ortaya gelen Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Gayret Mukavelesi’nin (UNCCD) üyeleri, “10 milyar dönüm tahrip olmuş alanın, 2030 yılına dek rehabilite edilme faaliyetinin hızlandırılması” konusunda muahedeye varmıştı. Kelam konusu amaç Montreal’deki konferansın da gündem unsurlarından biri.
Çin’de jenerasyonu tükenme tehlikesi altında olan hayvanlar içinde birinci sıralarda yer alan Francois yaprak maymunuFotoğraf: Yang Wenbin/Xinhua/picture alliance
Tehlike altında olan türler
IPBES’in aktardığı bir öbür dataya bakılırsa dünya üzerinde var olan yaklaşık sekiz milyon hayvan ve bitki cinsinden bir milyonu yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Bu da, Dünya Doğayı Muhafaza Birliği’nin, tehlike altında olan tipleri sıraladığı kırmızı listedeki yaklaşık 42 bin tipten 20 kat daha fazla bir orana tekabül ediyor. Lakin Dünya Doğayı Müdafaa Birliği’nin çalışması, yalnızca hakkında düzgün bilimsel bilgiler bulunan 150 bin çeşit üzerinden yapılmış.
Dünya Biyoçeşitlilik Kurulu, yapılan en temkinli iddialara bakılırsa dahi böcek çeşitlerinin yüzde 10’unun, bir öbür deyişle yaklaşık 660 bin böcek çeşidinin yok olma tehdidi altında olduğunu bildiriyor. Bu hususta en kritik nokta, polinatör olarak da bilinen, ekosistemin korunması açısından hayati kıymete sahip böceklerin yok olmasının yaratacağı son derece olumsuz tesir. Çünkü insanların besin olarak kullandığı bitkilerin dörtte üçü, çeşitli arı ve kelebek tiplerinin yanı sıra bir hayli başka böcek cinslerinin tozlaşmayı sağlaması yardımıyla yetişiyor.
Bilim beşerlerine bakılırsa, bitki ve hayvan çeşitliliğini tehlikeye atan en kıymetli ögeler, canlıların hayat alanlarının yok edilmesi, kara alanlarının çok kullanması, iklim değişikliği ve işgalci canlı cinslerinin yayılması.
Brezilya’nın Manaus kenti yakınlarındaki yağmur ormanlarında yapılan tahribatFotoğraf: Bruno Kelly/REUTERS
Ekonomi ve doğa
Dünya genelinde ülkelerin gayri safi yurt içi hasılalarının yarısından fazlası, 2020 Dünya Ekonomik Forumu’nun hesaplarına göre tabiat yardımıyla elde ediliyor. Buna göre iktisadın bir fazlaca alanında, işleyen bir tohumlama sürecine, su kalitesinin düzgün düzeyde bulunmasına ve hastalıkların tabiat tarafınca denetim edilmesine muhtaçlık duyuluyor. Ekolojik sistemin bozulmasından ise en çok inşaat kesimi etkilenirken, bunu tarım dalı ve gıda/içecek kesimleri takip ediyor.
Zararlı sübvansiyonlar
Business for Nature isimli örgütün varsayımlarına göre dünyada her yıl toplamda yaklaşık 1,8 trilyon dolar sübvansiyonlar, tabiatın tahribine niye oluyor. Bu sayı dünya genelindeki gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 2’sine denk geliyor. Birleşmiş Milletler’in bilgileri de, çiftçilere aktarılan yılda 470 milyar doların, “Çevreye ve toplumsal hayata ziyan veren fiyat deformasyonlarına” niye olduğunu ortaya koyuyor. Montreal’deki COP 15’te, kelam konusu sübvansiyonların yılda en az 500 milyar dolar azaltılması tartışılan konulardan biri.
AFP / ET,EC