Dünya suyunun kökeni uzunca bir müddetdir devam eden kalıcı bir gizem olmuştur. Suyun buraya nasıl geldiğini açıklayan farklı hipotezler ve teoriler yapılmış ve bunları destekleyen bir fazlaca delil sunulmuş olsa da bu gizemin perdesi yeni aralanıyor olabilir. Yapılan yeni çalışma, suyun Güneş Sistemi‘nin oluşumundan beri var olduğunu ortaya koyuyor.
Su dört etapta meydana geldi
GeoScienceWorld Elements’te yapılan bir çalışma, gezegenimizde suyun nasıl ortaya çıktığını ortaya çıkardı. Makaleye göre su, dört etaplı bir müddetçle Dünya’da ortaya çıktı. Sürecin başlangıcı ise bir buluta dayandırılıyor. Bu bulutun (gezegendeki bulut değil, uzaydaki) büyük bir çoğunluğu hidrojenden oluşuyor ve beraberinde helyum, oksijen ve karbon bileşenlerine de mesken sahipliği yapıyor.
İlerleyen süreçlerde toz taneleri ile oksijenin donarak yüzeylere yapıştığı aktarılıyor. Lakin su, hidrojen ve oksijen birleşene kadar su değildir. Sürecin bir daha sonraki adımında hidrojen molekülleri, oksijenle tepkiye girerek su buzu oluşturduğu belirtiliyor. Su buzunun giderek artması kararında ise bu sefer devreye yerçekimi giriyor ve unsur merkeze hakikat toplanmaya başlıyor. Artan yerçekimi bununla birlikte bir ısıya da dönüşüyor ve bu biçimdece buluttaki gaz ve toz 100 Kelvin (-173 derece) sıcaklığa ulaşıyor.
Dünya açısından fazlaca soğuk olsa da bu, kimyasal olarak süblimleşmeyi tetiklemek için kâfi. Süblimleşme yardımıyla ikinci etap olan protostar (önyıldız) adımına geçilerek bol bol su buharı açığa çıkıyor.
Üçüncü etapta, sonunda güneş sisteminin gezegenleri haline gelecek olan her şeyi ortasında taşıyan bir protogezegen diski (ön gezegen diski) oluşmaya başlıyor. Bu adımda birinci adımda oluşan ve ikinci adımda gaza dönüşen su buzu, ata-gezegen diskinin en soğuk noktalarında tekrar buza dönüşüyor.
Dördüncü etap ise artık Güneş Sisteminin daha eksiksiz bir sisteme benzemeye başladığı periyotlara tekabül ediliyor. Gezegenler, asteroitler ve kuyruklu yıldızlar şekillenmeye ve belirlenen yörüngelerine bu dilimde yerleşiyor. Bu noktada bildiğimiz mevcut haliyle su bulunabilir yapıda.
İçtiğimiz su 4,5 milyar yaşında
Bu yeni bilgilerden suyun, 4,5 milyar yaşında, sistemimiz kadar eski olduğu kararına varılıyor. Artık cevaplanması gereken soru şu: Bugün Dünya’da o kadim suyun ne kadarı var? Yeni çalışmanın müellifleri, bugün Dünya’nın mevcut suyunun yüzde 1 ila 50’sinin Güneş Sisteminin birinci etabından geldiği kararına varıyorlar. Bu, geniş bir aralık üzere görünebilir, lakin bir daha de suyun erken oluşumuna ait değerli bir fikir vermekte.
Yapılan çalışma bu süreçleri ve ayrıntıları bizimkine misal olan ve oluşumlarının erken etabında bulunan yıldız ve etrafındaki gezegen sistemlerini inceleyerek elde etti. “Dünya’da ve erken oluşum kademesindeki gezegen sistemlerinde ölçülen ağır su ölçüsü, karasal suyun değerli bir kısmının Güneş Sistemi oluşumunun birinci evrelerinden miras kaldığını ve 4,5 milyar yaşında olduğunu gösteriyor.”
Sonuç olarak suyun oluşumu, yıldız ve gezegenlerin oluşumu kadar eski bir tarihe dayanıyor. Sistemimizde bildiğimiz gezegenleri oluşturan, daha küçük ön gezegenler vaktinde bile suyun varlığı saptanmış durumda. Yapılan çalışma hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için kaynakta belirttiğimiz orjinal makaleyi okuyabilirsiniz.
Su dört etapta meydana geldi
GeoScienceWorld Elements’te yapılan bir çalışma, gezegenimizde suyun nasıl ortaya çıktığını ortaya çıkardı. Makaleye göre su, dört etaplı bir müddetçle Dünya’da ortaya çıktı. Sürecin başlangıcı ise bir buluta dayandırılıyor. Bu bulutun (gezegendeki bulut değil, uzaydaki) büyük bir çoğunluğu hidrojenden oluşuyor ve beraberinde helyum, oksijen ve karbon bileşenlerine de mesken sahipliği yapıyor.
İlerleyen süreçlerde toz taneleri ile oksijenin donarak yüzeylere yapıştığı aktarılıyor. Lakin su, hidrojen ve oksijen birleşene kadar su değildir. Sürecin bir daha sonraki adımında hidrojen molekülleri, oksijenle tepkiye girerek su buzu oluşturduğu belirtiliyor. Su buzunun giderek artması kararında ise bu sefer devreye yerçekimi giriyor ve unsur merkeze hakikat toplanmaya başlıyor. Artan yerçekimi bununla birlikte bir ısıya da dönüşüyor ve bu biçimdece buluttaki gaz ve toz 100 Kelvin (-173 derece) sıcaklığa ulaşıyor.
Dünya açısından fazlaca soğuk olsa da bu, kimyasal olarak süblimleşmeyi tetiklemek için kâfi. Süblimleşme yardımıyla ikinci etap olan protostar (önyıldız) adımına geçilerek bol bol su buharı açığa çıkıyor.
Üçüncü etapta, sonunda güneş sisteminin gezegenleri haline gelecek olan her şeyi ortasında taşıyan bir protogezegen diski (ön gezegen diski) oluşmaya başlıyor. Bu adımda birinci adımda oluşan ve ikinci adımda gaza dönüşen su buzu, ata-gezegen diskinin en soğuk noktalarında tekrar buza dönüşüyor.
Dördüncü etap ise artık Güneş Sisteminin daha eksiksiz bir sisteme benzemeye başladığı periyotlara tekabül ediliyor. Gezegenler, asteroitler ve kuyruklu yıldızlar şekillenmeye ve belirlenen yörüngelerine bu dilimde yerleşiyor. Bu noktada bildiğimiz mevcut haliyle su bulunabilir yapıda.
İçtiğimiz su 4,5 milyar yaşında
Bu yeni bilgilerden suyun, 4,5 milyar yaşında, sistemimiz kadar eski olduğu kararına varılıyor. Artık cevaplanması gereken soru şu: Bugün Dünya’da o kadim suyun ne kadarı var? Yeni çalışmanın müellifleri, bugün Dünya’nın mevcut suyunun yüzde 1 ila 50’sinin Güneş Sisteminin birinci etabından geldiği kararına varıyorlar. Bu, geniş bir aralık üzere görünebilir, lakin bir daha de suyun erken oluşumuna ait değerli bir fikir vermekte.
Yapılan çalışma bu süreçleri ve ayrıntıları bizimkine misal olan ve oluşumlarının erken etabında bulunan yıldız ve etrafındaki gezegen sistemlerini inceleyerek elde etti. “Dünya’da ve erken oluşum kademesindeki gezegen sistemlerinde ölçülen ağır su ölçüsü, karasal suyun değerli bir kısmının Güneş Sistemi oluşumunun birinci evrelerinden miras kaldığını ve 4,5 milyar yaşında olduğunu gösteriyor.”
Sonuç olarak suyun oluşumu, yıldız ve gezegenlerin oluşumu kadar eski bir tarihe dayanıyor. Sistemimizde bildiğimiz gezegenleri oluşturan, daha küçük ön gezegenler vaktinde bile suyun varlığı saptanmış durumda. Yapılan çalışma hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için kaynakta belirttiğimiz orjinal makaleyi okuyabilirsiniz.