“Utanç Duvarı” olarak nitelendirilen Berlin Duvarı`nın 9 Kasım 1989’de yıkılması yakın tarihte değerli dönüm noktalarından birisini teşkil ediyor.
İkinci Dünya Savaşı’ndan galip çıkan ABD, İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği, Almanya ve Berlin’i dörde böldükten daha sonra ABD, İngiltere ve Fransa’nın denetimindeki bölgelerin idareleri birleştirilerek 1949’da Federal Almanya Cumhuriyeti (Batı Almanya) kuruldu.
Sovyetler Birliği’nin denetimindeki bölgede ise siyasi yapısı Sovyet Sosyalist sisteme dayanan Demokratik Almanya Cumhuriyeti (Doğu Almanya) tesis edildi.
Batı Almanya refah düzeyini artırırken Doğu Almanya`nın ekonomik açıdan gelişmemesi üzerine on binlerce genç Batı Almanya’ya kaçmaya başladı. Bunun önüne geçmek isteyen Doğu Almanya idaresi evvel kendi etrafını dikenli tellerle kapattı. Bu dikenli teller kaçışları engellemeyince 1961’de 3,6 metre yüksekliğinde Berlin Duvarı inşa edildi.
Soğuk Savaşın sembolü haline gelen ve kentin ortasından da geçen Berlin Duvarı kent ortasında yaklaşık 44, etrafında ise 112,7 kilometre uzunluğunda örüldü.
Duvarın etrafında ağır güvenlik önlemleri
28 yıl varlığını sürdüren Berlin Duvarı`nın etrafında ağır güvenlik tedbirleri alındı. Gelişen süreçte nezaret kuleleri, vefat şeridi ve iç duvar üzere değişik ögeler eklenerek genişletildi. Doğu ile Batı Berlin içinde 8 hudut geçiş kapısı bulunan duvar boyunca 300`ün üzerinde nezaret kulesi yapıldı ve yaklaşık 11 bin 500 asker ve polis bakılırsav yaptı.
Bu tedbirlere karşın çok sayıda Doğu Almanya vatandaşı “Batı`ya” geçmeyi denedi.
Duvarın yıkıldığı 9 Kasım 1989’a kadar 5 binin üzerinde kişi duvarı aşarak Batı Almanya’ya geçmeyi başarırken, en az 138 kişi bu teşebbüs sırasında ömrünü kaybetti.
Duvarın yıkılış süreci
Polonya’da sendika hareketleri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Devlet Lideri Mihail Gorbaçov’un izlediği siyasetin kararında eski Doğu Bloku ülkelerinde başlayan ıslahat süreci Polonya, Macaristan ve eski Çekoslovakya üzere ülkeleri etkiledi.
Bu gelişmeler Doğu Almanya’ya da etki etti ve beşerler özgürlük için sokaklara çıktı. Batı Almanya’ya geçmek isteyenler Prag, Budapeşte ve Varşova’daki Alman büyükelçiliklerine başvurdu. Bu gelişmeler Doğu Alman idaresini bir seyahat düzenlemesi yapmaya zorladı.
Doğu Almanya`yı yöneten Sosyalist Birlik Partisi (SED) Sözcüsü Günter Schabowski`nin, 9 Kasım akşamı seyahat düzenlemesinin çabucak yürürlüğe gireceğini açıklamasının akabinde halk geçiş noktalarına akın etti. Tıpkı gece halk duvarın üzerine çıkarak yıkmaya başladı.
Berlin Duvarı’nın 9 Kasım 1989’da yıkılması dünyada Soğuk Savaş’ın da sona ermesini birlikteinde getirdi.
çabucak sonrasındaki süreçte 3 Ekim’de iki Almanya birleşti, Avrupa Birliği de eski Doğu Blokunda bulunan Avrupa’daki ülkeleri bünyesine katarak genişledi.
Bugün Berlin’in çeşitli yerlerinde Berlin Duvarı’nın kalıntılarını görmek mümkün.
”Utanç Duvarı”nın iki tarafında yaşayan Berlinliler de kelam konusu devri acısı ve tatlısıyla hatırlıyor.
Batı Berlin’de sekreter olarak çalışan ve bugün emekli olan Edeltraud Überlein ve Berlin Duvarı yıkıldığında Doğu Berlin’de yaşayan ve ortaokul öğrencisi olan Marcel Reichelt anılarını anlattı.
Überlein, ailesiyle Kreuzberg ilçesinde yaşadıklarını belirterek, “Evden (iki kenti ayıran) sonun bulunduğu yere gidilebiliyordu. Ortada bir silah sesleri de duyuluyordu. Çocuk olmamıza karşın hatırladığımız periyot uygun değildi.” dedi.
Eşinin annesi ve kardeşlerinin Doğu Berlin’de yaşadıklarını anlatan Überlein, “Kayınbiraderlerimi ve kayınvalidemi düğünden haftalar ve aylar daha sonra tanıdım. Düğüne gelme müsaadeleri yoktu.” sözlerini kullandı.
Überlein, epey sevdiği kayınvalidesini ziyaret etmek istediklerinde Doğu Berlin’e girmek için kişi başı para ödediklerini, bunun külfetli bir durum olduğunu söylemiş oldu.
Hududu koruyan asker ve polisin varlığına da işaret eden Überlein, “kimi vakit o devirde hududu korumak zorunda kalanların ne yaptığını merak ediyorum. Onlar polisti. Bizdeki polisler üzere onların da yaptığı şey güzeline gitmiyordu lakin siyasi durum hayli berbattı.” diye konuştu.
Überlein, o devirde yaşananlara mana veremediği için birçok vakit ağladığını anlattı.
Gençliğinde spor yaptığını ve kürekçi olduğunu belirten Überlein, gölde tekneyle sonu geçmemek için dikkat etmek zorunda kaldıklarını tabir etti.
Duvarın yıkılmasına sevindiğini vurgulayan Überlein, “Çok memnun olduk. Kayınvalidemi ve eşimin kardeşlerini artık sıkıntısız ziyaret ediyoruz. İki başka Alman devletinin olması üzere aptalca bir şey son bulduğu için rahatlamıştım.” dedi.
Überlein, duvarın yıkılmasından daha sonra eşinin akrabalarını sıkça ziyaret ettiklerini belirterek, “Birbirimize yaşadıklarımızı anlatıyorduk. Birbirimizle konuşmayı öğrenmemiz de kıymetliydi zira onlar bizden farklı biçimde yetişti. Onlar (SED’nin gençlik hareketi) FDJ’ye girmek zorundaydılar. Seçim yapamıyorlardı. Bizim için ise bu durum saçmalıktı.” dedi.
Duvar yıkıldığında 14 yaşında olan ve Doğu Berlin’de duvarın yakınındaki bir bölgede yetişen Marcel Reichelt de duvardan daha sonra kendisi için birfazlaca şeyin değiştiğini söz ederek, “O devri hatırlıyorum. Buraya kadar gelebiliyordum ve dünyanın burada bittiğini sanıyordum. Duvar yıkıldıktan daha sonra listeme yazdığım şeyleri yaptım. San Francisco’ya, Afrika’ya gittim. Bunları daha evvel yapamıyordum. bu türlü gerçekleştirmekten dolayı memnunum.” diye konuştu.
Reichelt, duvarın yıkıldığı gecenin sonraki günü okula gittiğini anlatarak, “O günü hatırlıyorum. Öğretmenim ağladı. Sınıfın yarısı yoktu. Öğlenden daha sonra ablam benimle konuştu ve reşit olmadığım öbür tarafa (Batı Berlin`e) geçemedim. Lakin ondan sonrasında daima birlikte ailecek öbür tarafa geçtik.” formunda konuştu.
Batı Berlin’e geçtiğindeki anıları da anlatan Reichelt, “İlk karşıya geçtiğimde büfe işleten bir Türk bana `hoş geldin` ikramı olarak döner ısmarladı. Birinci izlenimlerim olarak Kürfürstendamm’da insan kalabalığı vardı ve Doğu`dan gelenlerin burunları vitrinlere yapışıktı.” dedi.
Reichelt, Doğu Almanya`dan gelenlere verilen “hoş geldin” parasıyla satın alınacaklar listesinin başında kola ve walkman (taşınabilir müzik çalar) yer aldığını kelamlarına ekledi.
İkinci Dünya Savaşı’ndan galip çıkan ABD, İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği, Almanya ve Berlin’i dörde böldükten daha sonra ABD, İngiltere ve Fransa’nın denetimindeki bölgelerin idareleri birleştirilerek 1949’da Federal Almanya Cumhuriyeti (Batı Almanya) kuruldu.
Sovyetler Birliği’nin denetimindeki bölgede ise siyasi yapısı Sovyet Sosyalist sisteme dayanan Demokratik Almanya Cumhuriyeti (Doğu Almanya) tesis edildi.
Batı Almanya refah düzeyini artırırken Doğu Almanya`nın ekonomik açıdan gelişmemesi üzerine on binlerce genç Batı Almanya’ya kaçmaya başladı. Bunun önüne geçmek isteyen Doğu Almanya idaresi evvel kendi etrafını dikenli tellerle kapattı. Bu dikenli teller kaçışları engellemeyince 1961’de 3,6 metre yüksekliğinde Berlin Duvarı inşa edildi.
Soğuk Savaşın sembolü haline gelen ve kentin ortasından da geçen Berlin Duvarı kent ortasında yaklaşık 44, etrafında ise 112,7 kilometre uzunluğunda örüldü.
Duvarın etrafında ağır güvenlik önlemleri
28 yıl varlığını sürdüren Berlin Duvarı`nın etrafında ağır güvenlik tedbirleri alındı. Gelişen süreçte nezaret kuleleri, vefat şeridi ve iç duvar üzere değişik ögeler eklenerek genişletildi. Doğu ile Batı Berlin içinde 8 hudut geçiş kapısı bulunan duvar boyunca 300`ün üzerinde nezaret kulesi yapıldı ve yaklaşık 11 bin 500 asker ve polis bakılırsav yaptı.
Bu tedbirlere karşın çok sayıda Doğu Almanya vatandaşı “Batı`ya” geçmeyi denedi.
Duvarın yıkıldığı 9 Kasım 1989’a kadar 5 binin üzerinde kişi duvarı aşarak Batı Almanya’ya geçmeyi başarırken, en az 138 kişi bu teşebbüs sırasında ömrünü kaybetti.
Duvarın yıkılış süreci
Polonya’da sendika hareketleri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Devlet Lideri Mihail Gorbaçov’un izlediği siyasetin kararında eski Doğu Bloku ülkelerinde başlayan ıslahat süreci Polonya, Macaristan ve eski Çekoslovakya üzere ülkeleri etkiledi.
Bu gelişmeler Doğu Almanya’ya da etki etti ve beşerler özgürlük için sokaklara çıktı. Batı Almanya’ya geçmek isteyenler Prag, Budapeşte ve Varşova’daki Alman büyükelçiliklerine başvurdu. Bu gelişmeler Doğu Alman idaresini bir seyahat düzenlemesi yapmaya zorladı.
Doğu Almanya`yı yöneten Sosyalist Birlik Partisi (SED) Sözcüsü Günter Schabowski`nin, 9 Kasım akşamı seyahat düzenlemesinin çabucak yürürlüğe gireceğini açıklamasının akabinde halk geçiş noktalarına akın etti. Tıpkı gece halk duvarın üzerine çıkarak yıkmaya başladı.
Berlin Duvarı’nın 9 Kasım 1989’da yıkılması dünyada Soğuk Savaş’ın da sona ermesini birlikteinde getirdi.
çabucak sonrasındaki süreçte 3 Ekim’de iki Almanya birleşti, Avrupa Birliği de eski Doğu Blokunda bulunan Avrupa’daki ülkeleri bünyesine katarak genişledi.
Bugün Berlin’in çeşitli yerlerinde Berlin Duvarı’nın kalıntılarını görmek mümkün.
”Utanç Duvarı”nın iki tarafında yaşayan Berlinliler de kelam konusu devri acısı ve tatlısıyla hatırlıyor.
Batı Berlin’de sekreter olarak çalışan ve bugün emekli olan Edeltraud Überlein ve Berlin Duvarı yıkıldığında Doğu Berlin’de yaşayan ve ortaokul öğrencisi olan Marcel Reichelt anılarını anlattı.
Überlein, ailesiyle Kreuzberg ilçesinde yaşadıklarını belirterek, “Evden (iki kenti ayıran) sonun bulunduğu yere gidilebiliyordu. Ortada bir silah sesleri de duyuluyordu. Çocuk olmamıza karşın hatırladığımız periyot uygun değildi.” dedi.
Eşinin annesi ve kardeşlerinin Doğu Berlin’de yaşadıklarını anlatan Überlein, “Kayınbiraderlerimi ve kayınvalidemi düğünden haftalar ve aylar daha sonra tanıdım. Düğüne gelme müsaadeleri yoktu.” sözlerini kullandı.
Überlein, epey sevdiği kayınvalidesini ziyaret etmek istediklerinde Doğu Berlin’e girmek için kişi başı para ödediklerini, bunun külfetli bir durum olduğunu söylemiş oldu.
Hududu koruyan asker ve polisin varlığına da işaret eden Überlein, “kimi vakit o devirde hududu korumak zorunda kalanların ne yaptığını merak ediyorum. Onlar polisti. Bizdeki polisler üzere onların da yaptığı şey güzeline gitmiyordu lakin siyasi durum hayli berbattı.” diye konuştu.
Überlein, o devirde yaşananlara mana veremediği için birçok vakit ağladığını anlattı.
Gençliğinde spor yaptığını ve kürekçi olduğunu belirten Überlein, gölde tekneyle sonu geçmemek için dikkat etmek zorunda kaldıklarını tabir etti.
Duvarın yıkılmasına sevindiğini vurgulayan Überlein, “Çok memnun olduk. Kayınvalidemi ve eşimin kardeşlerini artık sıkıntısız ziyaret ediyoruz. İki başka Alman devletinin olması üzere aptalca bir şey son bulduğu için rahatlamıştım.” dedi.
Überlein, duvarın yıkılmasından daha sonra eşinin akrabalarını sıkça ziyaret ettiklerini belirterek, “Birbirimize yaşadıklarımızı anlatıyorduk. Birbirimizle konuşmayı öğrenmemiz de kıymetliydi zira onlar bizden farklı biçimde yetişti. Onlar (SED’nin gençlik hareketi) FDJ’ye girmek zorundaydılar. Seçim yapamıyorlardı. Bizim için ise bu durum saçmalıktı.” dedi.
Duvar yıkıldığında 14 yaşında olan ve Doğu Berlin’de duvarın yakınındaki bir bölgede yetişen Marcel Reichelt de duvardan daha sonra kendisi için birfazlaca şeyin değiştiğini söz ederek, “O devri hatırlıyorum. Buraya kadar gelebiliyordum ve dünyanın burada bittiğini sanıyordum. Duvar yıkıldıktan daha sonra listeme yazdığım şeyleri yaptım. San Francisco’ya, Afrika’ya gittim. Bunları daha evvel yapamıyordum. bu türlü gerçekleştirmekten dolayı memnunum.” diye konuştu.
Reichelt, duvarın yıkıldığı gecenin sonraki günü okula gittiğini anlatarak, “O günü hatırlıyorum. Öğretmenim ağladı. Sınıfın yarısı yoktu. Öğlenden daha sonra ablam benimle konuştu ve reşit olmadığım öbür tarafa (Batı Berlin`e) geçemedim. Lakin ondan sonrasında daima birlikte ailecek öbür tarafa geçtik.” formunda konuştu.
Batı Berlin’e geçtiğindeki anıları da anlatan Reichelt, “İlk karşıya geçtiğimde büfe işleten bir Türk bana `hoş geldin` ikramı olarak döner ısmarladı. Birinci izlenimlerim olarak Kürfürstendamm’da insan kalabalığı vardı ve Doğu`dan gelenlerin burunları vitrinlere yapışıktı.” dedi.
Reichelt, Doğu Almanya`dan gelenlere verilen “hoş geldin” parasıyla satın alınacaklar listesinin başında kola ve walkman (taşınabilir müzik çalar) yer aldığını kelamlarına ekledi.