Yüksek enflasyon ve her geçen gün düşen alım gücünden en epey etkilenen dallardan birisi yayıncılık bölümü oldu. Bu yılın temmuz ayında basılan kitap sayısı geçen yıla kıyasla yaklaşık yüzde 40 azaldı. Yayıncılar acil tedbir daveti yapıyor.
Türkiye ağır bir ekonomik krizle boğuşurken, krizden en çok etkilenen kültür-sanat dalında ‘alarm zilleri’ çalmaya başladı. Alım gücünün düşmesiyle birlikte temel gereksinim masraflarını bile karşılamak da zorlanan beşerler, bütçeden birinci kesintiyi kültür- sanat harcamalarından yaptı.
Kağıda gelen artırımlar, boya, kalıp üzere maliyetler niçiniyle kitap meblağları bir yılda yüzde yüzün üzerinde artarken dükkanların kira ve elektrik masraflarını dahi çıkartmakta kuvvetlik çeken kitapçılar bir bir kapanmaya başladı.
Diken’den Ece Piroğlu’nun haberine göre, Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği’nin (YAYBİR) son paylaştığı bilgilere göre; 2022 yılı temmuz ayında basılan kitap ölçüsü, 2021 yılı temmuz ayına oranla yüzde 39 azaldı. 2022 yılının temmuz ayında basılan 29 milyon 216 bin 732 adet kitap, son sekiz yılın en düşük temmuz ayı sayısı olarak kayıtlara geçti.
Okurlar formül değiştirdi
Yayıncılar, maliyetlerden dolayı yeni kitap basamayacak noktaya geldiklerini belirtiyor ve acil bir biçimde maliyetleri sübvanse edecek tedbirlerin alınması gerektiğini vurguluyor. Okurlar ise kitabın artık ‘lüks tüketim’ haline dönüştüğünü, buna bağlı olarak kitaba ulaşmakta zorlandıklarını ve usul değiştirdiklerini söylüyor.
Okurlar, yayıncılar ve dalda çalışanlar, artırımlardan nasıl etkilendiklerini, okuma alışkanlıklarının nasıl evrildiğini ve tahlil tekliflerini aktardı…
“Kitap al(a)madan çıkıyorum”
Hilal Çelik-Okur:
‘Ben birkaç yıl öncesine kadar kitapçıları tek tek, saatlerce dolaşır o denli alırdım kitaplarımı. Bu bana bir terapi üzere gelirdi. Kitaplara dokunmak, bilhassa eski kitapların kokularını içime çekmek tanım edilemez bir şey benim için. Şu periyotta kimi birtakım kitapçılara gidip dolaşsam da birçok vakit fiyatlardan dolayı kitap al(a)madan çıkıyorum. örneğin iki hafta evvel beğendiğim bir kitabı bırakıp internet üzerinden toplu sipariş vermek için beklettim. İnternet üzerinden kitap almak şu an fazlaca daha uygun oluyor. bu türlü farklı kampanyalardan yararlanabiliyoruz. Kitaplardaki bu fiyat artışı maalesef benim kitap alışverişimde fazlaca sevdiğim bir alışkanlığımı yavaş yavaş yitirmeme sebep oluyor.’
“Altı ay daha sonrasını bile önbakılırsamiyorum”
Yazar-çevirmen Anıl Alacalıoğlu:
‘Kitap fiyatlarındaki kaçınılmaz artış, aslına bakarsanız gereğince kuvvetli olmayan yayıncılık kesimini güzelce zayıflattı. Yayınevleri yeni kitaplar basmakta, okurlar kitap almakta gittikçe daha fazla zorlanıyor. Basımı ertelenen hatta iptal edilen biroldukca kitap var, bu da başta hür çalışan tercümanlar ve editörler olmak üzere yayıncılık dalında çalışan her insanın iş ve gelir kaybına uğraması demek. Son beş yıldır yalnızca kitap çevirisiyle meşgul olan bir mütercim olarak söyleyebilirim ki bu işten sağlanan karla geçinmek mümkün değil, hatta kitap çevirisine ayırdığım her gün kendimi biraz daha zora sokuyorum. Kitap çevirmenliği tahminen hiç bir vakit gereğince kazandıran bir meslek olmadı lakin hiç bu kadar yetersiz kaldığını da sanmıyorum. Bu işi sevdiğim ve önemsediğim için gösterebileceğim özveri sonunu zorluyorum lakin altı ay daha sonrasını bile öngoremiyorum.
Bir okur olarak da eskisi üzere kitap alışverişi yapamıyorum. Çok değil, 2021 sonuna kadar hakkında epeyce bilgi sahibi olmadığım fakat bir biçimde ilgimi çeken kitapları alır, okumaya başlar, umduğum üzere çıkmazsa epeyce da sıkıntı etmeden birine ikram ederdim, artık fazlaca daha az kitap alabildiğim için nokta atışı tercihler yapmaya çalışıyorum.’
“Birfazlaca yayıncı üretimi neredeyse durdurmuş vaziyette”
Yayıncılar Kooperatifi İdare Şurası Lideri ve Tekin Yayınevi sahibi Elif Akkaya:
‘Hem okur, hem yayıncı, hem kitabevleri olmak üzere buna aracılık eden herkes sıkıntı durumda. Kesim olarak bugüne kadar oluşmuş tüm birikimle birlikte kurulan zincir neredeyse kopmak üzere. Artan maliyetler yayıncıların kitap üretme ve bilhassa de yayın programına sadık kalmasını ne yazık ki engelledi. Ayda altı kitap yayınlayan yayınevleri vardı. Artık elimizde birinci kere basılacak olan birfazlaca evrak var bekletiyoruz. 200 sayfalık bir kitabı 80-90 liraya birincisi satamıyoruz, ikincisi yayınlasak büyük bir finansman maliyetini üstlenmiş oluyoruz. Yayıncı o açıdan yeni yapıtı yayınlamaktan geri duruyor, baskısı tükenenleri daha epeyce yayınlamaya çalışıyor. Bu noktada da okurların yayıncıyı anlaması gerekiyor zira artan maliyetlerle bu alanda çeşitliliği sağlamak hakikaten imkansız. Birfazlaca yayıncı ve kitabevleri bu üretim sürecini neredeyse durdurmuş vaziyette. Günde 20 kitap satan yerler bugün dört-beş kitap satabiliyor.
‘Kriz daha da derinleşecek’
Yayınevleri, kitabevleri, dağıtım bölümü ve müelliflerden başlayarak okura uzanan bu beraberlik zedeleniyor, gün geçtikçe yara almaya devam ediyor. Yayıncılar Kooperatifi olarak biz, birinci kurlar fırladığı devirde bundan dört-beş ay evvel hayli acil bilhassa de kitap ve basılı malzemelerin maliyetleriyle ilgili döviz kurlarının sabitlenmesi ve Kültür Bakanlığı’nın yayınevlerini sübvanse etmesi gerektiğini söylemiştik. Lakin bizim üzere ülkelerde ne yazık ki desteklenmeyen dallar her vakit birebir aşikâr kültürel alanlar oluyor. Bu açıdan da önermiş olduğumuz tahlillerin hepsi boşta kaldı. Bir sefer Kültür Bakanlığı’nın kütüphanelere epey sık kitap alımlarıyla yayıncıyı ayakta tutması gerekiyor. Ayrım gözetmeksizin bütün yayıncılardan kitap alması gerekiyor. En mühimlerinden birisi de bu.’
Üretim maliyetleri sabitlendikten daha sonra yayıncı asla bu bahiste üretmeyeyim demeyecek. Yayıncı daha fazla eser üretecek, çeşitlilik artacak. O yüzden yenidenlıyoruz: Çok acil tedbir alınması gerekiyor. Gerek Kültür Bakanlığı’nın gerek öteki kurumların bu alanı ayakta tutmak üzere bir kederleri var ise bir an evvel müdahale etmeleri gerekiyor. Artık son noktasındayız. Önümüzdeki günlerde bu krizin daha da derinleşeceğini görüyorum. Birfazlaca yayınevinin üretime orta vereceğini düşünüyorum. Kitabevlerinin ayakta kalması imkansız neredeyse.
Türkiye ağır bir ekonomik krizle boğuşurken, krizden en çok etkilenen kültür-sanat dalında ‘alarm zilleri’ çalmaya başladı. Alım gücünün düşmesiyle birlikte temel gereksinim masraflarını bile karşılamak da zorlanan beşerler, bütçeden birinci kesintiyi kültür- sanat harcamalarından yaptı.
Kağıda gelen artırımlar, boya, kalıp üzere maliyetler niçiniyle kitap meblağları bir yılda yüzde yüzün üzerinde artarken dükkanların kira ve elektrik masraflarını dahi çıkartmakta kuvvetlik çeken kitapçılar bir bir kapanmaya başladı.
Diken’den Ece Piroğlu’nun haberine göre, Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği’nin (YAYBİR) son paylaştığı bilgilere göre; 2022 yılı temmuz ayında basılan kitap ölçüsü, 2021 yılı temmuz ayına oranla yüzde 39 azaldı. 2022 yılının temmuz ayında basılan 29 milyon 216 bin 732 adet kitap, son sekiz yılın en düşük temmuz ayı sayısı olarak kayıtlara geçti.
Okurlar formül değiştirdi
Yayıncılar, maliyetlerden dolayı yeni kitap basamayacak noktaya geldiklerini belirtiyor ve acil bir biçimde maliyetleri sübvanse edecek tedbirlerin alınması gerektiğini vurguluyor. Okurlar ise kitabın artık ‘lüks tüketim’ haline dönüştüğünü, buna bağlı olarak kitaba ulaşmakta zorlandıklarını ve usul değiştirdiklerini söylüyor.
Okurlar, yayıncılar ve dalda çalışanlar, artırımlardan nasıl etkilendiklerini, okuma alışkanlıklarının nasıl evrildiğini ve tahlil tekliflerini aktardı…
“Kitap al(a)madan çıkıyorum”
Hilal Çelik-Okur:
‘Ben birkaç yıl öncesine kadar kitapçıları tek tek, saatlerce dolaşır o denli alırdım kitaplarımı. Bu bana bir terapi üzere gelirdi. Kitaplara dokunmak, bilhassa eski kitapların kokularını içime çekmek tanım edilemez bir şey benim için. Şu periyotta kimi birtakım kitapçılara gidip dolaşsam da birçok vakit fiyatlardan dolayı kitap al(a)madan çıkıyorum. örneğin iki hafta evvel beğendiğim bir kitabı bırakıp internet üzerinden toplu sipariş vermek için beklettim. İnternet üzerinden kitap almak şu an fazlaca daha uygun oluyor. bu türlü farklı kampanyalardan yararlanabiliyoruz. Kitaplardaki bu fiyat artışı maalesef benim kitap alışverişimde fazlaca sevdiğim bir alışkanlığımı yavaş yavaş yitirmeme sebep oluyor.’
“Altı ay daha sonrasını bile önbakılırsamiyorum”
Yazar-çevirmen Anıl Alacalıoğlu:
‘Kitap fiyatlarındaki kaçınılmaz artış, aslına bakarsanız gereğince kuvvetli olmayan yayıncılık kesimini güzelce zayıflattı. Yayınevleri yeni kitaplar basmakta, okurlar kitap almakta gittikçe daha fazla zorlanıyor. Basımı ertelenen hatta iptal edilen biroldukca kitap var, bu da başta hür çalışan tercümanlar ve editörler olmak üzere yayıncılık dalında çalışan her insanın iş ve gelir kaybına uğraması demek. Son beş yıldır yalnızca kitap çevirisiyle meşgul olan bir mütercim olarak söyleyebilirim ki bu işten sağlanan karla geçinmek mümkün değil, hatta kitap çevirisine ayırdığım her gün kendimi biraz daha zora sokuyorum. Kitap çevirmenliği tahminen hiç bir vakit gereğince kazandıran bir meslek olmadı lakin hiç bu kadar yetersiz kaldığını da sanmıyorum. Bu işi sevdiğim ve önemsediğim için gösterebileceğim özveri sonunu zorluyorum lakin altı ay daha sonrasını bile öngoremiyorum.
Bir okur olarak da eskisi üzere kitap alışverişi yapamıyorum. Çok değil, 2021 sonuna kadar hakkında epeyce bilgi sahibi olmadığım fakat bir biçimde ilgimi çeken kitapları alır, okumaya başlar, umduğum üzere çıkmazsa epeyce da sıkıntı etmeden birine ikram ederdim, artık fazlaca daha az kitap alabildiğim için nokta atışı tercihler yapmaya çalışıyorum.’
“Birfazlaca yayıncı üretimi neredeyse durdurmuş vaziyette”
Yayıncılar Kooperatifi İdare Şurası Lideri ve Tekin Yayınevi sahibi Elif Akkaya:
‘Hem okur, hem yayıncı, hem kitabevleri olmak üzere buna aracılık eden herkes sıkıntı durumda. Kesim olarak bugüne kadar oluşmuş tüm birikimle birlikte kurulan zincir neredeyse kopmak üzere. Artan maliyetler yayıncıların kitap üretme ve bilhassa de yayın programına sadık kalmasını ne yazık ki engelledi. Ayda altı kitap yayınlayan yayınevleri vardı. Artık elimizde birinci kere basılacak olan birfazlaca evrak var bekletiyoruz. 200 sayfalık bir kitabı 80-90 liraya birincisi satamıyoruz, ikincisi yayınlasak büyük bir finansman maliyetini üstlenmiş oluyoruz. Yayıncı o açıdan yeni yapıtı yayınlamaktan geri duruyor, baskısı tükenenleri daha epeyce yayınlamaya çalışıyor. Bu noktada da okurların yayıncıyı anlaması gerekiyor zira artan maliyetlerle bu alanda çeşitliliği sağlamak hakikaten imkansız. Birfazlaca yayıncı ve kitabevleri bu üretim sürecini neredeyse durdurmuş vaziyette. Günde 20 kitap satan yerler bugün dört-beş kitap satabiliyor.
‘Kriz daha da derinleşecek’
Yayınevleri, kitabevleri, dağıtım bölümü ve müelliflerden başlayarak okura uzanan bu beraberlik zedeleniyor, gün geçtikçe yara almaya devam ediyor. Yayıncılar Kooperatifi olarak biz, birinci kurlar fırladığı devirde bundan dört-beş ay evvel hayli acil bilhassa de kitap ve basılı malzemelerin maliyetleriyle ilgili döviz kurlarının sabitlenmesi ve Kültür Bakanlığı’nın yayınevlerini sübvanse etmesi gerektiğini söylemiştik. Lakin bizim üzere ülkelerde ne yazık ki desteklenmeyen dallar her vakit birebir aşikâr kültürel alanlar oluyor. Bu açıdan da önermiş olduğumuz tahlillerin hepsi boşta kaldı. Bir sefer Kültür Bakanlığı’nın kütüphanelere epey sık kitap alımlarıyla yayıncıyı ayakta tutması gerekiyor. Ayrım gözetmeksizin bütün yayıncılardan kitap alması gerekiyor. En mühimlerinden birisi de bu.’
Üretim maliyetleri sabitlendikten daha sonra yayıncı asla bu bahiste üretmeyeyim demeyecek. Yayıncı daha fazla eser üretecek, çeşitlilik artacak. O yüzden yenidenlıyoruz: Çok acil tedbir alınması gerekiyor. Gerek Kültür Bakanlığı’nın gerek öteki kurumların bu alanı ayakta tutmak üzere bir kederleri var ise bir an evvel müdahale etmeleri gerekiyor. Artık son noktasındayız. Önümüzdeki günlerde bu krizin daha da derinleşeceğini görüyorum. Birfazlaca yayınevinin üretime orta vereceğini düşünüyorum. Kitabevlerinin ayakta kalması imkansız neredeyse.