Fiyat artışlarında en büyük etken, ekonomik göstergelerin bozulması olduğunu biliyoruz. Hani görünmez el vardı geliyordu piyasayı düzenliyordu? Görünmez el devlet mi? Yoksa devlet üretimde rol almalı mı?
Son periyotta fiyatlardaki fahiş artışlarda karşımıza daima özelleştirme çıktı. Elektrik, şeker, internet, kağıt üzere biroldukça eserde özelleştirmeler daima ana etken olarak gösterildi. Pekala devlet üretim yapmalı mı? Özgür piyasa fazlaca mu hür?
DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, Adana’da zerzevat meyve halinde esnaf sohbetinde geçmişte iktisat idaresinde olduğu süreçlerde yapılan özelleştirmeleri örnek verinde bir tartışma başladı. Babacan, esnafın ‘Özelleştirme siyaseti sizin döneminize denk geliyor’ kelamı üzerine, Telekom özelleştirilmesinin doğruluğunu ve avantajlarını anlattı.
Özel kesimin daha verimli işletmecilik yaparak, özelleştirmeleri savunurken, kamunun ziyan ettiğini sav etti. “Örneğin kamu kuruluşu çay bardağını üretiyor. Devletin ne işi var çay bardağı üretmeyle? Herkes yapıyor aslına bakarsanız. Onu özelleştirmekte yarar var.” sözlerini kullanarak Telekom özelleştirmesini savununca tartışmaların da odağında yer aldı.
Babacan şöyleki konuştu:
“Telekom özelleşti. Ne oldu? Mülk devletin. Bütün altyapı devletin. Yalnızca işletme lisansı özeleştirildi. Devlet bu biçimde para yokluğunda 6 buçuk milyar dolar nakit para aldı. Bu paranın hepsi yurt haricinden geldi. Çok büyük para. Mülk, tapu, altyapı, sistem, kablolar hepsi devletin. Özel kesim daha verimli işletiyor. Devlet olunca 10 bin kişi çalışıyorsa, zorla bir 10 bin daha alıyor. daha sonrasında ziyan ediyor. Ziyan da milletten topladığın vergiyle ödeniyor. Özelleştirme için ‘Silmece kötüdür’ ya da ‘Silmece iyidir’ demek hakikat değil. Özelleştirmeyi akla yatkın yapmak lazım.”
Babacan’ın özelleştirmeleri anlattığı görüntüyü izlemek isteyenler için burada????
Pekala bu bahiste ekonomistler ne diyor evvel onlara bakalım. Mahfi Eğilmez, borçlanmanın geleceği, özelleştirmenin de geçmişi satmak olduğunu belirterek şunları söylüyor
www.mahfiegilmez.com
Türkiye, evvelden kamu kesiti açıklarını kapatmak için geleceği satardı. Yani iç ve dış borçlanma yapar, gelecekte elde edeceği gelirleri makul bir indirimle peşin tahsil eder, bununla açığını kapatırdı. Son 16 yılda geleceği satmaya devam ederken bir yandan da özelleştirmeler aracılığıyla geçmişi satıp paraya çevirmeye başladı. Kamu parasıyla yapılmış olan kuruluşlar, tesisler, üretim üniteleri satıldı ve açıklar kapatıldı.
2003 – 2017 yılları içinde özelleştirmelerden elde edilen gelir ya da geçmişi satarak elde edilip kullanılan para fiyatı yaklaşık 104,6 milyar TL (61 milyar USD.)
Geçmişi bu biçimdece satıp ele geçen paralarla açıklar kapatılırken, sistem, geleceği satıp oradan gelen paraları da kullanmaya devam etti.
www.mahfiegilmez.com
2002 yılı sonunda dış borç stokunun toplamı 129,6 milyar Dolardı. Bu borç stoku, 2017 sonunda 453 milyar Dolara ulaştı. Demek ki bu vakitte 323,4 milyar Dolar dış borçlanma yapıp kullanmışız. Bunun 71,4 milyar Doları kamu bölümünce, 273 milyar Doları özel bölümce kullanılmış.
Kamu kısmı bir yandan da iç borçlanmaya devam etmiş. Bir diğer tabirle geleceği sırf dışarıya borçlanarak değil içeriye borçlanarak da kullanmışız. 2001 yılı sonunda yurtiçi borç stoku 47,3 milyar TL imiş. Bu stok 2017 sonunda 574,1 milyar TL’ye yükselmiş. Yani bu vakitte 526,3 milyar TL iç borcu artırmış kamu bölümü. Üstteki tablolarla bir arada değerlendirebilmek için buradaki TL ölçüleri yıllık ortalama USD/TL kurlarıyla Dolara çevirirsek 2002 yılı sonunda 31,3 milyar Dolar tutan iç borç stokunun 2017 sonunda 157,3 milyar Dolara yükseldiğini bakılırsabiliriz. Demek ki iç borçlanma yoluyla geleceğimizi satarak da 126 milyar Dolarlık para kullanmışız.
Özetlemek gerekirse 2003 – 2017 içinde 15 yıllık devirde geçmişi satarak 61 milyar Dolar, iç ve dış borçlanma yoluyla geleceğimizi de satarak 449,4 milyar Dolar olmak üzere toplamda 510 milyar Dolar parayı kullanmışız.
www.mahfiegilmez.com
Bu inanılmaz finansman kaynaklarına karşılık ortaya çıkarabildiğimiz ekonomik büyümeyle geldiğimiz nokta, GSYH sıralamasında öteden beri ortasında bulunduğumuz dünya 17’nciliği ve kişi başına gelirde öteden beri ortasında bulunduğumuz orta gelir tuzağı seviyesi. Bir öteki sözle geçmişi ve geleceği satarak lakin bulunduğumuz yerde kalabilmeyi sağlamışız. halbuki maksadımız birinci on iktisat ortasına girebilmekti.
Bundan daha sonrası daha da sıkıntı görünüyor. Zira buraya gelirken meskendeki gümüşlerin büyük çoğunluğunu satmış, kamu bölümünü, özel bölümü ve bireyleri yüksek oranlarda borçlandırmış bulunuyoruz. Yani satacak fazla gümüşümüz kalmadığı üzere borçlanacak imkânımız da pek kalmamış görünüyor.
Cumhuriyet’te Dr. Abdullah Kehale ise özelleştirmelerin Türkiye tarihinde yerini anlatıyor.
www.cumhuriyet.com.tr
Ülkemiz makûs ekonomik şartlar ortasında. Enflasyon denetim edilemiyor. Dolar, Avro, bir yılda ikiye katlandı. Bütçe açığı her ay artıyor. Devletin borçları, fakat yeni borç bulunarak ödenebiliyor. Dışalım, dış satıştan fazla. Bir vakit içinder tarımda kendine yeten Türkiye, temel tarım alımlarını bile yurt haricinden sağlıyor. Osmanlı’nın son periyodunda olduğu üzere dış alımı, dışsatımdan öncelikli hale getiren siyasetler uygulayanlar, “Paramız var ki alıyoruz” diyerek övünüyorlar. Osmanlı’nın yanılgılarından ders alıp, Atatürk’ün siyasetlerini uygulayacaklarına, tam karşıt bir yolda ilerliyorlar.
Atatürk devrinde nasıl kalkınma sağlandı? 1929 Büyük Buhranına karşın büyüme sağlandı.
www.cumhuriyet.com.tr
halbuki 1923-1938 içinde, 1929’daki dünya buhranına, Osmanlı’nın borçlarının ödenmesine karşın yabancıların elinde olan sanayi, ulaşım üzere dallardaki kuruluşlar ulusallaştırılmış, olağanüstü bir muvaffakiyet yakalanmıştı. Tahılların, besinlerin dışalımı 1923’ten 1938’e kadar, büyük ölçüde azalmıştı. 1925’te 49.2 milyon TL açık veren dış ticaret, 1937’de 23,6 milyon TL fazla vermişti. Lozan Antlaşması’na bakılırsa; Türkiye beş yıl daha Osmanlı gümrük tarifesini uygulayacaktı. 1929’a kadar olan dış ticaret açığının sebebi budur.
Gayri safi ulusal hasıla (bir ülke vatandaşlarının verilen bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, muhakkak bir para karşılığındaki bedellerinin toplamı) Atatürk devrinde yılda yüzde 7.4 artmıştır. Bu oran 1930-1938 ortası epeyce daha fazladır. Endüstride yılda ortalama yüzde 9.6 büyüme sağlanmıştır. Tarım; aktif biçimde desteklenmiş; 1929’da yaşanan büyük buhran, tarım mamüllerinin fiyatını yarı yarıya düşürmesine rağmen, yılda ortalama yüzde 7.6 büyümüştür. halbuki ABD’nin 1929’da 83 milyar dolar tutan ulusal geliri, 1932’de 51 milyar dolara inmiştir. Bunlar olurken Toptan eşya fiyat endeksi (toptan satılan malların fiyat artışlarını gösteren endeks), 1923-1938 içinde -2’dir. 1 TL, 1.8 dolar etmektedir.
Özelleştirme lakin toplum yararına olacaksa yapılmalı!
www.cumhuriyet.com.tr
bu vakitte ulusallaştırılan şirketler içinde su, demiryolu, tramvay, rıhtım, kömür madeni, telefon, elektrik, havagazı, bakır madeni, kömür madeni işletmeleri vardır. O devir ulusal sanayi kuruluşları epey ucuz bedellerle satılmamış, aksine yatırım yapılarak kurulmuştur.
Atatürk’ün kelamlarıyla, kamu iktisadi kuruluşları kâr etmek için kurulmuşlardır ve gerektiğinde satılabilirler. Fakat bu satışın temel şartı, toplumun ortak faydasının oluşmasıdır. Ahmet Taner Kışlalı buna açıklık getirmektedir:
“Bu ortak faydanın da üç mümkünlüğü bulunmaktadır: Ziyandan kurtulma, daha ileri bir teknolojiye geçme, ekonomik gücü halka yayma… Şayet ziyan eden değil de, kâr eden bir kuruluş özelleştirilmek isteniyorsa, daha ileri bir üretim düzebir daha geçmek kelam konusu değilse, ekonomik güç halka değil de, iç ya da dış kimi odakların eline geçecekse; özelleştirmede ‘toplumun ortak yararı’ bulunduğundan şüphesiz ki kelam edilemez.”
Tarım deyince Türkiye’de birinci akla gelen gazetecilerden olan Ali Ekber Yıldırım ise “Köy Enstitüleri ışığında yeni tarım düzeni” başlıklı yazısında tarımın ve eğitimin devlet eliyle desteklenmesini geçmiş periyotta şu biçimde anlatıyor:
www.dunya.com
Mustafa Kemal Atatürk’ün “Köylülerin gözleriyle nazaranbilecekleri, çalışmaları için örnek tutacakları, verimli, çağdaş, uygulamalı tarım merkezleri kurmak gerekir.”
Eski bankacı Gündüz Fındıkçıoğlu, “Sosyalizm daha sonrası distopya” başlıklı yazısında kamu ve üretimi şu biçimde ilişkilendiriyor:
www.dunya.com
Ayrım çizgisi sosyalizmde üretim araçlarının/üretim mallarının kamusallaştırılmasına rağmen tüketim mallarının özel mallar olarak kalacak olması lakin komünizmde onların da bir formda kamusallaştırılacak olması mıydı? Nasıl? Ayrıyeten üretim malları kamulaştırılınca tüketim malları büsbütün özel kalabilir miydi?
Ali Babacan’ın konuşmasına dönersek toplumsal medyada ilgi odağı olan konuşmaya karşı çıkan da takviye veren de oldu????
Siz ne diyorsunuz? Devlet üretmeli mi? Devlet üretmez mi? Yorumlarınızı bekliyoruz????
Son periyotta fiyatlardaki fahiş artışlarda karşımıza daima özelleştirme çıktı. Elektrik, şeker, internet, kağıt üzere biroldukça eserde özelleştirmeler daima ana etken olarak gösterildi. Pekala devlet üretim yapmalı mı? Özgür piyasa fazlaca mu hür?
DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, Adana’da zerzevat meyve halinde esnaf sohbetinde geçmişte iktisat idaresinde olduğu süreçlerde yapılan özelleştirmeleri örnek verinde bir tartışma başladı. Babacan, esnafın ‘Özelleştirme siyaseti sizin döneminize denk geliyor’ kelamı üzerine, Telekom özelleştirilmesinin doğruluğunu ve avantajlarını anlattı.
Özel kesimin daha verimli işletmecilik yaparak, özelleştirmeleri savunurken, kamunun ziyan ettiğini sav etti. “Örneğin kamu kuruluşu çay bardağını üretiyor. Devletin ne işi var çay bardağı üretmeyle? Herkes yapıyor aslına bakarsanız. Onu özelleştirmekte yarar var.” sözlerini kullanarak Telekom özelleştirmesini savununca tartışmaların da odağında yer aldı.
Babacan şöyleki konuştu:
“Telekom özelleşti. Ne oldu? Mülk devletin. Bütün altyapı devletin. Yalnızca işletme lisansı özeleştirildi. Devlet bu biçimde para yokluğunda 6 buçuk milyar dolar nakit para aldı. Bu paranın hepsi yurt haricinden geldi. Çok büyük para. Mülk, tapu, altyapı, sistem, kablolar hepsi devletin. Özel kesim daha verimli işletiyor. Devlet olunca 10 bin kişi çalışıyorsa, zorla bir 10 bin daha alıyor. daha sonrasında ziyan ediyor. Ziyan da milletten topladığın vergiyle ödeniyor. Özelleştirme için ‘Silmece kötüdür’ ya da ‘Silmece iyidir’ demek hakikat değil. Özelleştirmeyi akla yatkın yapmak lazım.”
Babacan’ın özelleştirmeleri anlattığı görüntüyü izlemek isteyenler için burada????
Pekala bu bahiste ekonomistler ne diyor evvel onlara bakalım. Mahfi Eğilmez, borçlanmanın geleceği, özelleştirmenin de geçmişi satmak olduğunu belirterek şunları söylüyor
www.mahfiegilmez.com
Türkiye, evvelden kamu kesiti açıklarını kapatmak için geleceği satardı. Yani iç ve dış borçlanma yapar, gelecekte elde edeceği gelirleri makul bir indirimle peşin tahsil eder, bununla açığını kapatırdı. Son 16 yılda geleceği satmaya devam ederken bir yandan da özelleştirmeler aracılığıyla geçmişi satıp paraya çevirmeye başladı. Kamu parasıyla yapılmış olan kuruluşlar, tesisler, üretim üniteleri satıldı ve açıklar kapatıldı.
2003 – 2017 yılları içinde özelleştirmelerden elde edilen gelir ya da geçmişi satarak elde edilip kullanılan para fiyatı yaklaşık 104,6 milyar TL (61 milyar USD.)
Geçmişi bu biçimdece satıp ele geçen paralarla açıklar kapatılırken, sistem, geleceği satıp oradan gelen paraları da kullanmaya devam etti.
www.mahfiegilmez.com
2002 yılı sonunda dış borç stokunun toplamı 129,6 milyar Dolardı. Bu borç stoku, 2017 sonunda 453 milyar Dolara ulaştı. Demek ki bu vakitte 323,4 milyar Dolar dış borçlanma yapıp kullanmışız. Bunun 71,4 milyar Doları kamu bölümünce, 273 milyar Doları özel bölümce kullanılmış.
Kamu kısmı bir yandan da iç borçlanmaya devam etmiş. Bir diğer tabirle geleceği sırf dışarıya borçlanarak değil içeriye borçlanarak da kullanmışız. 2001 yılı sonunda yurtiçi borç stoku 47,3 milyar TL imiş. Bu stok 2017 sonunda 574,1 milyar TL’ye yükselmiş. Yani bu vakitte 526,3 milyar TL iç borcu artırmış kamu bölümü. Üstteki tablolarla bir arada değerlendirebilmek için buradaki TL ölçüleri yıllık ortalama USD/TL kurlarıyla Dolara çevirirsek 2002 yılı sonunda 31,3 milyar Dolar tutan iç borç stokunun 2017 sonunda 157,3 milyar Dolara yükseldiğini bakılırsabiliriz. Demek ki iç borçlanma yoluyla geleceğimizi satarak da 126 milyar Dolarlık para kullanmışız.
Özetlemek gerekirse 2003 – 2017 içinde 15 yıllık devirde geçmişi satarak 61 milyar Dolar, iç ve dış borçlanma yoluyla geleceğimizi de satarak 449,4 milyar Dolar olmak üzere toplamda 510 milyar Dolar parayı kullanmışız.
www.mahfiegilmez.com
Bu inanılmaz finansman kaynaklarına karşılık ortaya çıkarabildiğimiz ekonomik büyümeyle geldiğimiz nokta, GSYH sıralamasında öteden beri ortasında bulunduğumuz dünya 17’nciliği ve kişi başına gelirde öteden beri ortasında bulunduğumuz orta gelir tuzağı seviyesi. Bir öteki sözle geçmişi ve geleceği satarak lakin bulunduğumuz yerde kalabilmeyi sağlamışız. halbuki maksadımız birinci on iktisat ortasına girebilmekti.
Bundan daha sonrası daha da sıkıntı görünüyor. Zira buraya gelirken meskendeki gümüşlerin büyük çoğunluğunu satmış, kamu bölümünü, özel bölümü ve bireyleri yüksek oranlarda borçlandırmış bulunuyoruz. Yani satacak fazla gümüşümüz kalmadığı üzere borçlanacak imkânımız da pek kalmamış görünüyor.
Cumhuriyet’te Dr. Abdullah Kehale ise özelleştirmelerin Türkiye tarihinde yerini anlatıyor.
www.cumhuriyet.com.tr
Ülkemiz makûs ekonomik şartlar ortasında. Enflasyon denetim edilemiyor. Dolar, Avro, bir yılda ikiye katlandı. Bütçe açığı her ay artıyor. Devletin borçları, fakat yeni borç bulunarak ödenebiliyor. Dışalım, dış satıştan fazla. Bir vakit içinder tarımda kendine yeten Türkiye, temel tarım alımlarını bile yurt haricinden sağlıyor. Osmanlı’nın son periyodunda olduğu üzere dış alımı, dışsatımdan öncelikli hale getiren siyasetler uygulayanlar, “Paramız var ki alıyoruz” diyerek övünüyorlar. Osmanlı’nın yanılgılarından ders alıp, Atatürk’ün siyasetlerini uygulayacaklarına, tam karşıt bir yolda ilerliyorlar.
Atatürk devrinde nasıl kalkınma sağlandı? 1929 Büyük Buhranına karşın büyüme sağlandı.
www.cumhuriyet.com.tr
halbuki 1923-1938 içinde, 1929’daki dünya buhranına, Osmanlı’nın borçlarının ödenmesine karşın yabancıların elinde olan sanayi, ulaşım üzere dallardaki kuruluşlar ulusallaştırılmış, olağanüstü bir muvaffakiyet yakalanmıştı. Tahılların, besinlerin dışalımı 1923’ten 1938’e kadar, büyük ölçüde azalmıştı. 1925’te 49.2 milyon TL açık veren dış ticaret, 1937’de 23,6 milyon TL fazla vermişti. Lozan Antlaşması’na bakılırsa; Türkiye beş yıl daha Osmanlı gümrük tarifesini uygulayacaktı. 1929’a kadar olan dış ticaret açığının sebebi budur.
Gayri safi ulusal hasıla (bir ülke vatandaşlarının verilen bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, muhakkak bir para karşılığındaki bedellerinin toplamı) Atatürk devrinde yılda yüzde 7.4 artmıştır. Bu oran 1930-1938 ortası epeyce daha fazladır. Endüstride yılda ortalama yüzde 9.6 büyüme sağlanmıştır. Tarım; aktif biçimde desteklenmiş; 1929’da yaşanan büyük buhran, tarım mamüllerinin fiyatını yarı yarıya düşürmesine rağmen, yılda ortalama yüzde 7.6 büyümüştür. halbuki ABD’nin 1929’da 83 milyar dolar tutan ulusal geliri, 1932’de 51 milyar dolara inmiştir. Bunlar olurken Toptan eşya fiyat endeksi (toptan satılan malların fiyat artışlarını gösteren endeks), 1923-1938 içinde -2’dir. 1 TL, 1.8 dolar etmektedir.
Özelleştirme lakin toplum yararına olacaksa yapılmalı!
www.cumhuriyet.com.tr
bu vakitte ulusallaştırılan şirketler içinde su, demiryolu, tramvay, rıhtım, kömür madeni, telefon, elektrik, havagazı, bakır madeni, kömür madeni işletmeleri vardır. O devir ulusal sanayi kuruluşları epey ucuz bedellerle satılmamış, aksine yatırım yapılarak kurulmuştur.
Atatürk’ün kelamlarıyla, kamu iktisadi kuruluşları kâr etmek için kurulmuşlardır ve gerektiğinde satılabilirler. Fakat bu satışın temel şartı, toplumun ortak faydasının oluşmasıdır. Ahmet Taner Kışlalı buna açıklık getirmektedir:
“Bu ortak faydanın da üç mümkünlüğü bulunmaktadır: Ziyandan kurtulma, daha ileri bir teknolojiye geçme, ekonomik gücü halka yayma… Şayet ziyan eden değil de, kâr eden bir kuruluş özelleştirilmek isteniyorsa, daha ileri bir üretim düzebir daha geçmek kelam konusu değilse, ekonomik güç halka değil de, iç ya da dış kimi odakların eline geçecekse; özelleştirmede ‘toplumun ortak yararı’ bulunduğundan şüphesiz ki kelam edilemez.”
Tarım deyince Türkiye’de birinci akla gelen gazetecilerden olan Ali Ekber Yıldırım ise “Köy Enstitüleri ışığında yeni tarım düzeni” başlıklı yazısında tarımın ve eğitimin devlet eliyle desteklenmesini geçmiş periyotta şu biçimde anlatıyor:
www.dunya.com
Mustafa Kemal Atatürk’ün “Köylülerin gözleriyle nazaranbilecekleri, çalışmaları için örnek tutacakları, verimli, çağdaş, uygulamalı tarım merkezleri kurmak gerekir.”
Eski bankacı Gündüz Fındıkçıoğlu, “Sosyalizm daha sonrası distopya” başlıklı yazısında kamu ve üretimi şu biçimde ilişkilendiriyor:
www.dunya.com
Ayrım çizgisi sosyalizmde üretim araçlarının/üretim mallarının kamusallaştırılmasına rağmen tüketim mallarının özel mallar olarak kalacak olması lakin komünizmde onların da bir formda kamusallaştırılacak olması mıydı? Nasıl? Ayrıyeten üretim malları kamulaştırılınca tüketim malları büsbütün özel kalabilir miydi?
Ali Babacan’ın konuşmasına dönersek toplumsal medyada ilgi odağı olan konuşmaya karşı çıkan da takviye veren de oldu????
Siz ne diyorsunuz? Devlet üretmeli mi? Devlet üretmez mi? Yorumlarınızı bekliyoruz????