Pandemi daha sonrası iyimserliğin pay senedi fiyatlarını rekor düzeylere çıkarmasıyla ve kripto para ünitesi alanının dünyanın dört bir yanından gelen ilgi artışıyla şimdiye kadarki en büyük yeni yatırımcı akını 2022’nin birinci aylarında yaşanıyordu. Yatırımcılar, kar elde etmeyi her zamankinden daha kolay görüyordu. Lakin daha sonrasında tozpembe hayat geride kaldı ve gerçeklik devreye girdi. İşte 2022 yılının en büyük teknoloji başarısızlıkları.
2022’nin en büyük teknoloji fiyaskoları
Teknoloji dünyası her vakit süratli ilerleyişin olduğu bir alan ve bu alan, başarısızlıklara ve makus kararlara neredeyse hiç gösteremeyen dev bir sanayi. Elbet 2022 yılı da bir istisna olmadı ve birlikteinde binlerce start-up’ı, berbat kararları ve makûs eserleri yanında tozlu raflara götürecek.
Covid-19 devrinde ABD üzere ülkelerin ekonomiyi desteklemek için rekor harcamalar yapması, pandemi daha sonrasında artan enflasyon, faiz oranlarının artması, kolay paraya ulaşmanın zorlaşması derken sarsılmaz denilen teknoloji firmalarında zelzeleler yaşandı. Ekonomik etmenlerin haricinde kripto paralar da 2022’den nasibini aldı.
1. Kripto paralar
2022 yılı kripto paralar için tabir yerindeyse adeta cehennem oldu. Bitmek bilmeyen spekülasyonlar ve çöken kripto borsaları, yatırımcılara inanılmaz ziyanlar verdi. 2022 daha birinci devirlerinde kripto paralar için kuvvetli geçeceğini gösterdi aslında.
Yılın başlarında Terra ekosisteminin ve onun tokeni Luna‘nın çöküşü bölümde şok tesiri yarattı. Nisan ayında tüm vakit içinderın en yüksek noktasını bakılırsan Luna yalnızca 1 ay daha sonra tabanı -gerçek manada dibi- gördü. Luna yalnızca günler için bedelinin yüzde 96’sını kaybetti. Terra/Luna kurucusu Do Kwon hala daha kaçak ve aranıyor, ardında bıraktığı ziyan ise 42 milyar dolardan fazla.
Ancak bu bile kripto paraların temellerinin deniz kumundan olduğunun anlaşılmasına yetmedi ve 2022’nin ikinci büyük kripto fiyaskosu olan FTX iflası gerçekleşti.
Terra/Luna olayından daha sonra dünyanın en büyük ikinci kripto para borsası FTX geldi. FTX’in kurucusu ve eski CEO’su Sam Bankman-Fried, büyük çöküş başlamadan evvel cömert bir hayırsever olarak görülüyordu. Lakin Bankman-Fried ve FTX’in yan şirketi Alameda Research’ün FTX’in rezervleriyle yani direkt yatırımcının parasıyla finanse edildiği ortaya çıktı. Bunun ortaya çıkmasıyla yatırımcılar platformdan paralarını çekmek istedi lakin yatırımcıların parasının birden fazla aslına bakarsan oldukçatan gitmişti. Çekebilen çekti, çekemeyen kaldı. FTX, likidite yetersizliği niçiniyle iflas bayrağı çekti. Süreç hala devam ediyor ve neredeyse bir milyon alacaklının bekleyişi sürüyor lakin pek umut yok.
Benzer biçimde, kripto için en tanınan borç verme platformlarından biri olan Celsius apansız kapılarını kapatarak müşterilerini parasız bıraktı ve güvenilirliklerini sorguladı. BlockFi ve Three Arrows Capital (3AC) de fonları makus yönettikleri için iflasla karşı karşıya kaldı.
2. Google Stadia
Google, kullanıma sunulmasından yalnızca üç yıl daha sonra, Eylül 2022’de Stadia bulut oyun hizmetini kapatacağını duyurdu. Bunun sebebi sıradanti: Google’ın kendi kelamlarıyla, “kullanıcılarda beklediğimiz ilgiyi nazaranmedi”. Öte yandan Google’ın bu atağı epey ani oldu ve geliştiriciler dahi şaşırdı. Stadia şimdilik hala daha kullanılabiliyor fakat 18 Ocak 2023’te büsbütün kapanacak. Google ve Stadia mağazasından yapılan tüm donanım, içerik ve eklenti satın alımları için de geri ödeme yapılacak. Stadia’nın başarısızlığının gerisinde birden çok niye var aslında. Bunlar içinde irtibat sıkıntıları, yetersiz oyunlar ve bir garip abonelik sistemi. Oyunu Stadia üzerinden oynamak için satın almış olmanız ve daha sonrasında da Stadia’ya ödeme yapmanız gerekiyordu.
3. Meta ve Metaverse düşkünlüğü
Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg, meta cihanını geliştirme vizyonunda kararlı kaldı, hatta bu odak değişimini yansıtmak için şirketini “Meta” olarak bir daha isimlendirdi. Başlangıcından bu yana şirket, 2022’nin ikinci çeyreğinde gelirinde birinci kere düşüş gördü. Meta, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 46 düşüşle 5,6 milyar dolar kazandı. Şimdiye kadar ise bu yıl pay meblağları yüzde 65 düştü.
Facebook, tüm mamüllerini birbirine bağlayan bir sanal gerçeklik ortamı olan metaverse’yi oluşturmak için Horizon Worlds’ü kullanıma sundu. Platformun aylık kullanıcı sayısının ise hedeflenenden epey daha düşük olduğu ortaya çıktı. Meta, Horizon Worlds ve metaverse ile ilgilenen Reality Labs ünitesine milyarlarca dolar ve kaynak harcadı lakin beklenen yükseliş sağlanamadı. kararında ise Meta, işgücünün yüzde 13’üne tekabül eden 11.000 kişiyi işten çıkarıyor.
4. Elon Musk’ın Twitter’ı satın alması
Twitter’da gerçeklerin denetim edilmesinden rahatsız olan Elon Musk, gerekli ihtimamı göstermeden şirketi şişirilmiş bir fiyattan satın almak için saçma bir teklifte (44 milyar dolar) bulundu. Twitter’ı devralan Musk, birinci vakit içinderda platformda fiyatlı bir doğrulama seçeneği sunarak insanların çabucak ünlü kişiselyetleri ve büyük şirketleri taklit etmesine yol açtı. Twitter Blue sistemi bir kapandı bir açıldı, yeni renkli onay rozetleri geldi, işgücünün ve idare takımının büyük kısmı kovuldu. Tüm bunların ise Twitter 2.0 için yapıldığının altı çizildi. Sonuç olarak Twitter son aylarda bir çorbaya dönüştü. Lakin âlâ şeyler de olmadı değil. Eski Twitter idaresinin FBI ve istihbarat kurumlarına boyun eğdiği, kıymetli şahıslara gizlice sansür uygulandığı ortaya çıkarıldı. Günün sonunda ise Twitter için ortalık tam bir kaos.
5. Amazon ve Alexa
2022 yılında Amazon’un sesli dijital asistanı Alexa’yı pek duymadınız değil mi? Bunun bir niçini var: Çalışmıyor. Amazon’un Alexa sesli asistanı, teknoloji devinin Echo serisi aygıtları yardımıyla milyonlarca konuta girmeyi başardı, fakat Business Insider’dan gelen bir rapor, asistanın sanıldığı kadar başarılı olmadığını ortaya koydu. Aslında, Alexa projesinin 2022’nin sonuna kadar Amazon’a 10 milyar dolar kaybettireceği ve hiç bir vakit karlı olmadığı açıklandı. Bunun sebebi ise kullanıcıları Alexa’yı sadece müzik çalmak yahut hava durumu hakkında soru sormak üzere değersiz komutlar için kullanıyor. Sorun ise bu talepler para kazandırmıyor. Öte yandan kullanıcılar Alexa’nın sık sık çöktüğünü, yanlış yanıtlar verdiğini söylüyor. Hatta Amazon’un Alexa’ya olan ilgisinin de düştüğü söyleniyor. 2023’te bu mevzuda yeni bilgiler gelecektir.
Öte yandan yalnızca Alexa değil Amazon için de 2022 yılı pek berbat geçti. Amazon 2022 yılında 1 trilyon dolar kaybeden birinci şirket oldu. Firma kasım ayından kıymetinin neredeyse yarısını kabetti.
6. NFT’ler
2022’nin başlangıcında NFT’lere olan ilgi hem yatırımcı birebir vakitte kullanıcılar tarafınca pek yüksek bir düzeydeydi. CryptoPunks ve Bored Ape Yacht Club üzere birinci sınıf NFT’lerin pahası katlanarak artarken bu devirlerde NFT’lere (Non-Fungible Tokens) olan ilgi tepeyi gördü ve Ocak ayında ticaret hacmi 17 milyar dolara ulaştı. Tıpkı kripto paralarda olduğu üzere NFT’ler de 2022’den hissesine düşeni aldı. Eylül ayına gelindiğinde ticaret hacmi yüzde 97 düşerek 477 milyon dolara geriledi. Hatta Justin Bieber’ın 1.29 milyon dolara aldığı NFT’nin pahası 69 bin dolara kadar düşmüştü.
bu biçimdece 2022 yılını geride bırakmış olacağız. Teknoloji dünyası 2022 yılında bilhassa yapay zeka ve güç alanında inanılmaz ilerlemeler kaydetti. Metinden görsele, görselden görüntüye, metinden görüntüye yapay zekalar büyük gelişim kaydetti. Füzyon gücü tarihi bir eşiği aştı. 2023 yılının teknoloji trendleri hakkında daha fazla bilgi almak için çabucak üst tarafta bulunan ilişkiyi kullanabilirsiniz.
2022’nin en büyük teknoloji fiyaskoları
Teknoloji dünyası her vakit süratli ilerleyişin olduğu bir alan ve bu alan, başarısızlıklara ve makus kararlara neredeyse hiç gösteremeyen dev bir sanayi. Elbet 2022 yılı da bir istisna olmadı ve birlikteinde binlerce start-up’ı, berbat kararları ve makûs eserleri yanında tozlu raflara götürecek.
Covid-19 devrinde ABD üzere ülkelerin ekonomiyi desteklemek için rekor harcamalar yapması, pandemi daha sonrasında artan enflasyon, faiz oranlarının artması, kolay paraya ulaşmanın zorlaşması derken sarsılmaz denilen teknoloji firmalarında zelzeleler yaşandı. Ekonomik etmenlerin haricinde kripto paralar da 2022’den nasibini aldı.
1. Kripto paralar
2022 yılı kripto paralar için tabir yerindeyse adeta cehennem oldu. Bitmek bilmeyen spekülasyonlar ve çöken kripto borsaları, yatırımcılara inanılmaz ziyanlar verdi. 2022 daha birinci devirlerinde kripto paralar için kuvvetli geçeceğini gösterdi aslında.
Yılın başlarında Terra ekosisteminin ve onun tokeni Luna‘nın çöküşü bölümde şok tesiri yarattı. Nisan ayında tüm vakit içinderın en yüksek noktasını bakılırsan Luna yalnızca 1 ay daha sonra tabanı -gerçek manada dibi- gördü. Luna yalnızca günler için bedelinin yüzde 96’sını kaybetti. Terra/Luna kurucusu Do Kwon hala daha kaçak ve aranıyor, ardında bıraktığı ziyan ise 42 milyar dolardan fazla.
Ancak bu bile kripto paraların temellerinin deniz kumundan olduğunun anlaşılmasına yetmedi ve 2022’nin ikinci büyük kripto fiyaskosu olan FTX iflası gerçekleşti.
Terra/Luna olayından daha sonra dünyanın en büyük ikinci kripto para borsası FTX geldi. FTX’in kurucusu ve eski CEO’su Sam Bankman-Fried, büyük çöküş başlamadan evvel cömert bir hayırsever olarak görülüyordu. Lakin Bankman-Fried ve FTX’in yan şirketi Alameda Research’ün FTX’in rezervleriyle yani direkt yatırımcının parasıyla finanse edildiği ortaya çıktı. Bunun ortaya çıkmasıyla yatırımcılar platformdan paralarını çekmek istedi lakin yatırımcıların parasının birden fazla aslına bakarsan oldukçatan gitmişti. Çekebilen çekti, çekemeyen kaldı. FTX, likidite yetersizliği niçiniyle iflas bayrağı çekti. Süreç hala devam ediyor ve neredeyse bir milyon alacaklının bekleyişi sürüyor lakin pek umut yok.
Benzer biçimde, kripto için en tanınan borç verme platformlarından biri olan Celsius apansız kapılarını kapatarak müşterilerini parasız bıraktı ve güvenilirliklerini sorguladı. BlockFi ve Three Arrows Capital (3AC) de fonları makus yönettikleri için iflasla karşı karşıya kaldı.
2. Google Stadia
Google, kullanıma sunulmasından yalnızca üç yıl daha sonra, Eylül 2022’de Stadia bulut oyun hizmetini kapatacağını duyurdu. Bunun sebebi sıradanti: Google’ın kendi kelamlarıyla, “kullanıcılarda beklediğimiz ilgiyi nazaranmedi”. Öte yandan Google’ın bu atağı epey ani oldu ve geliştiriciler dahi şaşırdı. Stadia şimdilik hala daha kullanılabiliyor fakat 18 Ocak 2023’te büsbütün kapanacak. Google ve Stadia mağazasından yapılan tüm donanım, içerik ve eklenti satın alımları için de geri ödeme yapılacak. Stadia’nın başarısızlığının gerisinde birden çok niye var aslında. Bunlar içinde irtibat sıkıntıları, yetersiz oyunlar ve bir garip abonelik sistemi. Oyunu Stadia üzerinden oynamak için satın almış olmanız ve daha sonrasında da Stadia’ya ödeme yapmanız gerekiyordu.
3. Meta ve Metaverse düşkünlüğü
Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg, meta cihanını geliştirme vizyonunda kararlı kaldı, hatta bu odak değişimini yansıtmak için şirketini “Meta” olarak bir daha isimlendirdi. Başlangıcından bu yana şirket, 2022’nin ikinci çeyreğinde gelirinde birinci kere düşüş gördü. Meta, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 46 düşüşle 5,6 milyar dolar kazandı. Şimdiye kadar ise bu yıl pay meblağları yüzde 65 düştü.
Facebook, tüm mamüllerini birbirine bağlayan bir sanal gerçeklik ortamı olan metaverse’yi oluşturmak için Horizon Worlds’ü kullanıma sundu. Platformun aylık kullanıcı sayısının ise hedeflenenden epey daha düşük olduğu ortaya çıktı. Meta, Horizon Worlds ve metaverse ile ilgilenen Reality Labs ünitesine milyarlarca dolar ve kaynak harcadı lakin beklenen yükseliş sağlanamadı. kararında ise Meta, işgücünün yüzde 13’üne tekabül eden 11.000 kişiyi işten çıkarıyor.
4. Elon Musk’ın Twitter’ı satın alması
Twitter’da gerçeklerin denetim edilmesinden rahatsız olan Elon Musk, gerekli ihtimamı göstermeden şirketi şişirilmiş bir fiyattan satın almak için saçma bir teklifte (44 milyar dolar) bulundu. Twitter’ı devralan Musk, birinci vakit içinderda platformda fiyatlı bir doğrulama seçeneği sunarak insanların çabucak ünlü kişiselyetleri ve büyük şirketleri taklit etmesine yol açtı. Twitter Blue sistemi bir kapandı bir açıldı, yeni renkli onay rozetleri geldi, işgücünün ve idare takımının büyük kısmı kovuldu. Tüm bunların ise Twitter 2.0 için yapıldığının altı çizildi. Sonuç olarak Twitter son aylarda bir çorbaya dönüştü. Lakin âlâ şeyler de olmadı değil. Eski Twitter idaresinin FBI ve istihbarat kurumlarına boyun eğdiği, kıymetli şahıslara gizlice sansür uygulandığı ortaya çıkarıldı. Günün sonunda ise Twitter için ortalık tam bir kaos.
5. Amazon ve Alexa
2022 yılında Amazon’un sesli dijital asistanı Alexa’yı pek duymadınız değil mi? Bunun bir niçini var: Çalışmıyor. Amazon’un Alexa sesli asistanı, teknoloji devinin Echo serisi aygıtları yardımıyla milyonlarca konuta girmeyi başardı, fakat Business Insider’dan gelen bir rapor, asistanın sanıldığı kadar başarılı olmadığını ortaya koydu. Aslında, Alexa projesinin 2022’nin sonuna kadar Amazon’a 10 milyar dolar kaybettireceği ve hiç bir vakit karlı olmadığı açıklandı. Bunun sebebi ise kullanıcıları Alexa’yı sadece müzik çalmak yahut hava durumu hakkında soru sormak üzere değersiz komutlar için kullanıyor. Sorun ise bu talepler para kazandırmıyor. Öte yandan kullanıcılar Alexa’nın sık sık çöktüğünü, yanlış yanıtlar verdiğini söylüyor. Hatta Amazon’un Alexa’ya olan ilgisinin de düştüğü söyleniyor. 2023’te bu mevzuda yeni bilgiler gelecektir.
Öte yandan yalnızca Alexa değil Amazon için de 2022 yılı pek berbat geçti. Amazon 2022 yılında 1 trilyon dolar kaybeden birinci şirket oldu. Firma kasım ayından kıymetinin neredeyse yarısını kabetti.
6. NFT’ler
2022’nin başlangıcında NFT’lere olan ilgi hem yatırımcı birebir vakitte kullanıcılar tarafınca pek yüksek bir düzeydeydi. CryptoPunks ve Bored Ape Yacht Club üzere birinci sınıf NFT’lerin pahası katlanarak artarken bu devirlerde NFT’lere (Non-Fungible Tokens) olan ilgi tepeyi gördü ve Ocak ayında ticaret hacmi 17 milyar dolara ulaştı. Tıpkı kripto paralarda olduğu üzere NFT’ler de 2022’den hissesine düşeni aldı. Eylül ayına gelindiğinde ticaret hacmi yüzde 97 düşerek 477 milyon dolara geriledi. Hatta Justin Bieber’ın 1.29 milyon dolara aldığı NFT’nin pahası 69 bin dolara kadar düşmüştü.
bu biçimdece 2022 yılını geride bırakmış olacağız. Teknoloji dünyası 2022 yılında bilhassa yapay zeka ve güç alanında inanılmaz ilerlemeler kaydetti. Metinden görsele, görselden görüntüye, metinden görüntüye yapay zekalar büyük gelişim kaydetti. Füzyon gücü tarihi bir eşiği aştı. 2023 yılının teknoloji trendleri hakkında daha fazla bilgi almak için çabucak üst tarafta bulunan ilişkiyi kullanabilirsiniz.