RAM
New member
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Afganların Türkiye’den geri itilmesi ve hudut dışı edilmesi ile ilgili “Kimse Bana Afganistan’dan niye Ayrıldığımı Sormadı” başlıklı bir rapor yayınladı. Rapora bakılırsa, Afgan sığınmacılar geri göndermeye karşı kâfi müdafaalar olmaksızın hem geri itilerek birebir vakitte hudut dışı edilerek Türkiye’den zorla uzaklaştırılıyor.
Raporda, Türkiye’nin dünyada en çok mülteciye mesken sahipliği yapan ülke olarak memleketler arası takdir kazanmış bulunmasına karşın epey sayıda Afgan’ı milletlerarası muhafaza taleplerini kısmen ya da hiç incelemeden rutin bir biçimde sonlarından geri ittiği ya da Afganistan’a hudut dışı ettiği açıklandı. Yasadışı geri itmelerin Taliban’ın Ağustos 2021’de idaresi ele geçirmesiyle birlikte Afganların karşı karşıya kaldığı risklerin kıymetli ölçüde arttığı bir periyotta gerçekleştiği vurgulandı.
DW Türkçe’ye konuşan HRW Mülteci ve Göçmen Hakları Yöneticisi Bill Frelick, rapor için 68 Afgan ile görüşüldüğünü belirterek “Uçağa bindirilen şahıslarla konuştuk. Memleketler arası müdafaa, iltica ya da mültecilik statüsü talep eden fakat yok sayılan şahıslarla konuştuk. Ayrıyeten, istekli geri dönüş için zorla parmak izi alınanlarla da görüştük” dedi. Raporda, Afgan mültecilerin anlatımları da yer aldı.
Geri itilmeler sırasında şiddet iddiaları
Rapora bakılırsa, geri itmeler sırasında şiddet olaylarına çoğunlukla rastlanıyor.
Ağustos 2021’de İran’dan Türkiye’ye geçtikten daha sonra yakalanan 25 yaşındaki gazeteci Bedar yaşadıklarını raporda, “Gazeteci olduğumu, hayatımın tehlikede olduğunu ve Türkiye’de kalmayacağımı, Avrupa’ya gitmek istediğimi söylemiş oldum fakat beni dinlemediler. Bizi coplarla ve inşaatlarda kullanılan cinsten demir çubuklarla dövdüler. Ellerime, kollarıma ve bacaklarıma vurdular. Kanayan açık yaralarım vardı. Türkiye’ye tekrar gelmememiz için ders olsun diye Türkiye’nin toprağını yedirdiler” kelamlarıyla anlattı. Sonu yaklaşık 200 kişilik bir kümeyle geçen 28 yaşındaki Zayan ise “15 polis vardı, herkese dayak attılar. Kimilerimize silahlarının dipçikleriyle vurdular. Çocukları bile dövdüler. Polis hanımı copuyla darp ettiği için hanımın sağ bacağı kırıldı. Kıştı, polis sıcak tutan giysilerimizi, cep telefonlarımızı, çantalarımızı ve ayakkabılarımızın bağcıklarını aldı. hiç birini geri vermediler. Direkt İran’a geri itildik” argümanında bulundu.
Fotoğraf: Ozan Kose/AFP/Getty Images
Raporda Türkiye’nin 2022’nin birinci 8 ayında 44 bin 768 Afgan vatandaşını hudut dışı ettiği, bu sayının 2021’in tıpkı devrinde yüzde 150 artış gösterdiği açıklandı. HRW Mülteci ve Göçmen Hakları Yöneticisi Bill Frelick, “Geri itilenler şiddetle geri itilmişler. Silahla ateş açılarak Türkiye’ye girişleri engellenmiş. Ya da Türkiye’ye girmeyi başarmışlarsa da birkaç saat ya da gün tutulup geri gönderilmişler” diye konuştu. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Afganistan’a zorla geri göndermelerin inançlı olmadığını deklare ettiğını tabir eden HRW Yöneticisi, “Türkiye buna karşın binlerce kişiyi Kabil’e geri gönderiyor ya da İran hududuna geri itiyor. Geri itmeler, Türkiye’ye sonu olan AB ülkelerinde de yaşanıyor” diye ekledi.
Raporda yer alan argümanlar içinde, hududu geçmeye çalışanlara güvenlik güçleri tarafınca ateş açıldığı da var. Raporda HRW’nin görüştüğü 18 kişinin kendilerine gerçek ateş edildiğine yönelik anlatımlarına yer verildi. 18 yaşındaki Morad, “Beş Türk hudut polisi hem havaya birebir vakitte insanların üzerine ateş ediyordu. Bir kişinin bacağından vurulduğunu gördüm” derken 20 yaşındaki Cavid de Türkiye tarafındaki hudut muhafızlarının ayaklarına ve havaya ateş ettiklerini ve çabucak akabinde kendisini yere iterek tekmelemeye başladıklarını aktardı
“Beni o delikte iki gün iki gece tuttular”
Afganların İran hududuna yakın “gayriresmi kamp”larda tutulduğu da raporda yer alan tezlerden bir oburu. Raporda Türk jandarmasının onu köyde yakaladığını ve neresi olduğunu bilmediği bir yere götürdüğünü söyleyen 20 yaşındaki Asadullah, “Açık bir yerdi. Ne bir duvar vardı ne de bir çadır. Yalnızca bizi oturttukları yerde üzerimize plastik bir örtü örttüler. Siyah üniformalar giymişlerdi ve yüzleri kapalıydı. Bizi tutuklayanların da merkezdekilerin de üniformaları aynıydı” tabirlerini kullandı.
18 yaşındaki Hamid ise iki gün iki gece boyunca toprak bir çukurda tutulduktan daha sonra İran’a geri itildiğini, “Polis bizi sona yakın bir yere götürdü ve çukura soktu. Üzeri örtülü değildi, kenarları toprak olan büyük bir çukurdu. Üniformaları Afganistan ordusu üniformalarına benziyordu, bej renkli komando üniforması. Beni o delikte iki gün iki gece tuttular. Üçüncü gece bizi dağlardan hududa götürdüler” biçiminde anlattı.
HRW, Türkiye’den hudut dışı edilen Afganlar içinde Suriye’ye gönderilenler olduğunu da tespit etti. 20 yaşında Gazneli Safdar Ali, onlardan biri. Raporda yer alan anlatıma göre, Ali, İran’dan Türkiye’ye üçüncü geçiş denemesinde Tatvan’da yakalandıktan daha sonra bir otobüse bindirilerek 23 Suriyeli ve 8 Afgan ile bir arada Suriye hududuna gdolayıldü. Safdar Ali hiç bir süreç görmediğini, fotoğrafının çekilmediğini, parmak izinin alınmadığını lakin huduttan geçirildiğini anlatttı.
Türkiye – İran sonuna duvar örülmüştüFotoğraf: Ozkan Bilgin/AA/picture alliance
Türkiye ve AB’ye tavsiyeler
İnsan Hakları İzleme Örgütü rapor kapsamında, Türkiye’ye geri itmeleri derhal durdurması, güvenlik ve kolluk kuvvetleri işçisinin toplu hudut dışı etme, soygun, dayak ve öbür şiddet aksiyonları üzere risk teşkil eden hareketlerde bulunduğuna dair savların soruşturulması, milletlerarası müdafaa taleplerinin tam ve adil bir biçimde kıymetlendirilmesi tavsiyesinde bulunuldu. Avrupa Birliği’ne ise Türk hükümetine hudutlarındaki toplu geri itme uygulamalarına ve kâfi müdafaa sağlanmadan ve hukuksal süreçler işletilmeden yapılan hudut dışı uygulamalarına derhal son vermesi davetinde bulunması, göçmenleri “gönüllü geri dönüş” formlarını imzalamaları yahut bunlara parmak basmaları için zorlamaya, kandırmaya yönelik aksiyonları raporlaması tavsiyesi verildi.
Raporda, Türkiye’nin dünyada en çok mülteciye mesken sahipliği yapan ülke olarak memleketler arası takdir kazanmış bulunmasına karşın epey sayıda Afgan’ı milletlerarası muhafaza taleplerini kısmen ya da hiç incelemeden rutin bir biçimde sonlarından geri ittiği ya da Afganistan’a hudut dışı ettiği açıklandı. Yasadışı geri itmelerin Taliban’ın Ağustos 2021’de idaresi ele geçirmesiyle birlikte Afganların karşı karşıya kaldığı risklerin kıymetli ölçüde arttığı bir periyotta gerçekleştiği vurgulandı.
DW Türkçe’ye konuşan HRW Mülteci ve Göçmen Hakları Yöneticisi Bill Frelick, rapor için 68 Afgan ile görüşüldüğünü belirterek “Uçağa bindirilen şahıslarla konuştuk. Memleketler arası müdafaa, iltica ya da mültecilik statüsü talep eden fakat yok sayılan şahıslarla konuştuk. Ayrıyeten, istekli geri dönüş için zorla parmak izi alınanlarla da görüştük” dedi. Raporda, Afgan mültecilerin anlatımları da yer aldı.
Geri itilmeler sırasında şiddet iddiaları
Rapora bakılırsa, geri itmeler sırasında şiddet olaylarına çoğunlukla rastlanıyor.
Ağustos 2021’de İran’dan Türkiye’ye geçtikten daha sonra yakalanan 25 yaşındaki gazeteci Bedar yaşadıklarını raporda, “Gazeteci olduğumu, hayatımın tehlikede olduğunu ve Türkiye’de kalmayacağımı, Avrupa’ya gitmek istediğimi söylemiş oldum fakat beni dinlemediler. Bizi coplarla ve inşaatlarda kullanılan cinsten demir çubuklarla dövdüler. Ellerime, kollarıma ve bacaklarıma vurdular. Kanayan açık yaralarım vardı. Türkiye’ye tekrar gelmememiz için ders olsun diye Türkiye’nin toprağını yedirdiler” kelamlarıyla anlattı. Sonu yaklaşık 200 kişilik bir kümeyle geçen 28 yaşındaki Zayan ise “15 polis vardı, herkese dayak attılar. Kimilerimize silahlarının dipçikleriyle vurdular. Çocukları bile dövdüler. Polis hanımı copuyla darp ettiği için hanımın sağ bacağı kırıldı. Kıştı, polis sıcak tutan giysilerimizi, cep telefonlarımızı, çantalarımızı ve ayakkabılarımızın bağcıklarını aldı. hiç birini geri vermediler. Direkt İran’a geri itildik” argümanında bulundu.
Fotoğraf: Ozan Kose/AFP/Getty Images
Raporda Türkiye’nin 2022’nin birinci 8 ayında 44 bin 768 Afgan vatandaşını hudut dışı ettiği, bu sayının 2021’in tıpkı devrinde yüzde 150 artış gösterdiği açıklandı. HRW Mülteci ve Göçmen Hakları Yöneticisi Bill Frelick, “Geri itilenler şiddetle geri itilmişler. Silahla ateş açılarak Türkiye’ye girişleri engellenmiş. Ya da Türkiye’ye girmeyi başarmışlarsa da birkaç saat ya da gün tutulup geri gönderilmişler” diye konuştu. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Afganistan’a zorla geri göndermelerin inançlı olmadığını deklare ettiğını tabir eden HRW Yöneticisi, “Türkiye buna karşın binlerce kişiyi Kabil’e geri gönderiyor ya da İran hududuna geri itiyor. Geri itmeler, Türkiye’ye sonu olan AB ülkelerinde de yaşanıyor” diye ekledi.
Raporda yer alan argümanlar içinde, hududu geçmeye çalışanlara güvenlik güçleri tarafınca ateş açıldığı da var. Raporda HRW’nin görüştüğü 18 kişinin kendilerine gerçek ateş edildiğine yönelik anlatımlarına yer verildi. 18 yaşındaki Morad, “Beş Türk hudut polisi hem havaya birebir vakitte insanların üzerine ateş ediyordu. Bir kişinin bacağından vurulduğunu gördüm” derken 20 yaşındaki Cavid de Türkiye tarafındaki hudut muhafızlarının ayaklarına ve havaya ateş ettiklerini ve çabucak akabinde kendisini yere iterek tekmelemeye başladıklarını aktardı
“Beni o delikte iki gün iki gece tuttular”
Afganların İran hududuna yakın “gayriresmi kamp”larda tutulduğu da raporda yer alan tezlerden bir oburu. Raporda Türk jandarmasının onu köyde yakaladığını ve neresi olduğunu bilmediği bir yere götürdüğünü söyleyen 20 yaşındaki Asadullah, “Açık bir yerdi. Ne bir duvar vardı ne de bir çadır. Yalnızca bizi oturttukları yerde üzerimize plastik bir örtü örttüler. Siyah üniformalar giymişlerdi ve yüzleri kapalıydı. Bizi tutuklayanların da merkezdekilerin de üniformaları aynıydı” tabirlerini kullandı.
18 yaşındaki Hamid ise iki gün iki gece boyunca toprak bir çukurda tutulduktan daha sonra İran’a geri itildiğini, “Polis bizi sona yakın bir yere götürdü ve çukura soktu. Üzeri örtülü değildi, kenarları toprak olan büyük bir çukurdu. Üniformaları Afganistan ordusu üniformalarına benziyordu, bej renkli komando üniforması. Beni o delikte iki gün iki gece tuttular. Üçüncü gece bizi dağlardan hududa götürdüler” biçiminde anlattı.
HRW, Türkiye’den hudut dışı edilen Afganlar içinde Suriye’ye gönderilenler olduğunu da tespit etti. 20 yaşında Gazneli Safdar Ali, onlardan biri. Raporda yer alan anlatıma göre, Ali, İran’dan Türkiye’ye üçüncü geçiş denemesinde Tatvan’da yakalandıktan daha sonra bir otobüse bindirilerek 23 Suriyeli ve 8 Afgan ile bir arada Suriye hududuna gdolayıldü. Safdar Ali hiç bir süreç görmediğini, fotoğrafının çekilmediğini, parmak izinin alınmadığını lakin huduttan geçirildiğini anlatttı.
Türkiye – İran sonuna duvar örülmüştüFotoğraf: Ozkan Bilgin/AA/picture alliance
Türkiye ve AB’ye tavsiyeler
İnsan Hakları İzleme Örgütü rapor kapsamında, Türkiye’ye geri itmeleri derhal durdurması, güvenlik ve kolluk kuvvetleri işçisinin toplu hudut dışı etme, soygun, dayak ve öbür şiddet aksiyonları üzere risk teşkil eden hareketlerde bulunduğuna dair savların soruşturulması, milletlerarası müdafaa taleplerinin tam ve adil bir biçimde kıymetlendirilmesi tavsiyesinde bulunuldu. Avrupa Birliği’ne ise Türk hükümetine hudutlarındaki toplu geri itme uygulamalarına ve kâfi müdafaa sağlanmadan ve hukuksal süreçler işletilmeden yapılan hudut dışı uygulamalarına derhal son vermesi davetinde bulunması, göçmenleri “gönüllü geri dönüş” formlarını imzalamaları yahut bunlara parmak basmaları için zorlamaya, kandırmaya yönelik aksiyonları raporlaması tavsiyesi verildi.