Pandemi, tüketim, karantina, alım gücü, enflasyon, kriz derken, araştırma şirketleri değişen tercihleri sorguluyor.
Vatandaşın dolabında et bakılırsamemesi bir sorun olurken, konutta yemek yemek artık zorunluluk haline gelmiş vaziyette! İki farklı araştırma sıkıntıları ortaya koyuyor.
Beşerler dolaplarında en epey ne görmek istiyor?
Son araştırmaya nazaran Türkiye’de vatandaşların yüzde 86’sı besin eseri alırkilk evvel fiyatı uygun mu diye bakıyor.
Vatandaşlara buzdolabını açtıklarında ne görmek istedikleri de sorulmuş. Sonuç ezici bir yükle, yüzde 63 ile et. Araştırmayı açıklayan KONDA Genel Müdürü Bekir Ağırdır, sonuçları tahlil ederken, “Bu sonuç, bir dilek, ekonomik buhranda bunalan insanların feryadı” sözünü kullandı.
Sözcü’nün aktardığına nazaran, araştırmada konutta en çok zerzevat yemeği (%20) pişiyor, akabinde pilav (%12), makarna (%11), bakliyat (%10) ve çorba (%10) geliyor. Metro Türkiye’nin, araştırma ve danışmanlık şirketi KONDA iş birliğiyle 31 vilayette 2 bin 725 kişinin iştirakiyle gerçekleştirdiği ‘Yeme İçme Araştırması’na göre artan yerlilik hassasiyetine karşın markanın yerli bulunmasına dikkat edenlerin oranı yalnızca yüzde 25. Araştırma Türk halkının yalnızca yüzde 32’sinin ambalaj bilgisini okuduğunu ortaya koydu.
Tüketicinin tercihleri değişti
Pandemi ile online alışveriş artsa da araştırmaya nazaran 10 şahıstan 8’inin gıdayı görüp seçerek almak istediğini söyleyen Metro Türkiye CEO’su Sinem Türüng de ailecek alışverişin bir toplumsallaşma olduğunu, bu tecrübesi pratik ve zevkli hale getirmek için yatırımlara imza attıklarını anlattı.
Bekir Ağırdır, araştırmadan süzdüğü datalarla şu tespitleri yaptı:
Son 5 yılda kentte yaşayanlar yüzde 94’e çıktı. 3 şahıstan 1’i kendini çağdaş olarak tanımlıyor. Bu, siyasi bir tarif değil, tatile gitmek, dışarıda yemek yemek için para ayırabilmek… Pandemi ve ekonomik buhranla telaşlı bir çağdaşlaşma yaşanıyor ve kutuplaşma yumuşuyor. Ortadaki makul alan güçleniyor. Şu markayı asla almam diyenlerde büyük düşüş var.
Bir araştırma daha: Ekonomik niçinlerle yemek konutta yeniyor!
Araştırma şirketi Ipsos Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Sidar Gedik, ekonomik kriz ve artırımlar karşısında yurttaşın güç tüketimini ve para harcamayı azaltmak için her geçen gün yeni davranışlar geliştirdiğini vurgulayarak “Maliyeti azaltmak için meskenden işe yemek götürme, dışarıya çıkmadan evvel konutta yemek yeme üzere sistemler geliştiriyorlar” dedi.
Toplumun yüzde 79’ü için bütçesini en epey zorlayan kalemin elektrik, yüzde 69’u için doğalgaz ve yüzde 63 için de besin eserleri olduğunu anlatan Gedik, “Toplumun yüzde 70’i sabit sarfiyatları, yüzde 69’u giysi, yüzde 60’ı da dışarıda yeme içme, cümbüş ve dışarıdan yemek siparişi üzere harcamalarını özetlemek gerekirseğını söylüyor” dedi. Sidar Gedik, ekonomik kriz ve pandeminin toplum üstündeki tesirlerini Cumhuriyet’ten Şehriban Kılıç’a anlattı.
Salgın, ekonomik kriz, iklim değişikliği, Rusya-Ukrayna savaşı gündeminde vatandaşın önceliği ne?
Son iki yılda lügatimize “normalleşme” sözü girdi. Bu tanımlama, Covid-19 salgını ile rayından çıkan hayat sistemimizi eski ayarlarına döndürmeye yönelik olarak kullanıldı. Normalleşmeden bu kadar sık bahsediyor olmamız, aslına bakarsanız gidişatın olağandışı olduğunun bir göstergesi.
2022 başında yaptığımız araştırmaların neticelerina nazaran ülkenin en büyük sorunu, ömrümüzü olağandışı hale getiren büyük salgın değil. Bugünlerin en büyük sorunu, eski olağandan yadigâr kadim kaygımız iktisat. birebir vakitte iştirakçiler, bizim bu soruyu sorduğumuz yıllar boyunca rastgele bir sorunda görmediğimiz kadar baskın bir biçimde, ülkenin en büyük sorunu iktisattır, diyorlar. Neredeyse her 10 şahıstan 9’u bu fikirde. Dehşetli terör hücumları ile sarsıldığımız devirde terör, salgın korkusu ile konutlarımıza kapandığımız periyotta Covid-19 bile bu derece baskın bir fotoğraf oluşturmamıştı. Ülkemizde toplum, epeyce olağan dışı olaylar yaşamadığımız sürece her vakit en değerli sorun olarak ekonomiyi görür aslına bakarsanız, artık de eğitim, sıhhat, etraf üzere başka tüm hususların tali kaldığı bir periyottan geçiyoruz. Sıhhat, eğitim, adalet üzere öbür problemler ortalamada her dört şahıstan biri tarafınca lisana getirilen meselelerden. Etraf ve savaş ise pek gündem hususu değil, o denli ki geçen yaz aylarındaki sel ve orman yangınları sırasında bile “çevre ülkenin en değerli sorunudur” diyenlerin oranı fakat yüzde 10 civarındaydı.
Krizde insanların alıveriş alışkanlıklarında ne tıp değişiklikler oldu, artık alışveriş sepetini doldurmak mümkün mü?
Uzun vakit daha sonra birinci kez 2022 Ocak’ta haneler tarafınca satın alınan eser sayısında azalma tespit ettik. Harcamalar evvelki aya kıyasla misal düzeyde seyretse bile ocak ayında alınan eser adedindeki azalma, indirim marketlerine ve market markalarına olan kayış dikkat alımlı. Yumurta ve süt mamüllerinde büyük paketlere yönelim görünüyor. 2021 Ocak’a bakılırsa paklık, şahsi bakım eserleri hisse kaybediyor, Besin kategorilerinde et ve atıştırmalıklar düşerken süt eserleri, genel besin, yağ üzere temel besinin hissesi artıyor. Alışveriş alışkanlıklarında her vakit alınan markalar yerine daha uygun fiyatlı markaları tercih etmek, mamüllerin oldukçalu paketlerini (2’li, 3’lü, 6’lı vs.) daha fazla tercih etmek, mamüllerin daha büyük uzunluklarını / ekonomik uzunluk paketlerini satın almaya başlamak üzere değişimler gözlemliyoruz. Vatandaşların yüzde 73’ü daha hayli fiyat araştırması yapmaya, yüzde 70’i promosyon takip etmeye, yüzde 65’i uygun fiyatlı markalar almaya başlamış.
Halkın krizle baş etme halleri neler?
Güç tüketimini ve para harcamayı azaltmak için her geçen gün yeni davranışlar geliştiriliyor. Dışarıda yemek yemek lüks. Maliyeti azaltmak için meskenden işe yemek götürme, dışarıya çıkmadan evvel konutta yemek yeme üzere usullerle tasarruf etme davranışı gözlemleniyor. Toplumsal etkinliklere olan ilgi azalıyor. Halkın yüzde 63’ü öncelikli gereksinimleri karşılayacak biçimde alışveriş yapıyor ve harcamaları minimumda tutuyor. Dışarıda yeme içme ya da dışarıdan yemek sipariş etme birinci kısılacak harcamalardan.
Toplumun yüzde 79 için bütçesini en epeyce zorlayan kategori elektrik, yüzde 69’u için doğalgaz ve yüzde 63 için de besin eserleri. Tüm kalemlerde fiyat artışlarının fazlaca olduğu görüşü hâkim. Bu da tüketicileri tasarruf yapmaya itiyor. Toplumun yüzde 70’i sabit sarfiyatları, yüzde 69’u giysi, yüzde 60’ı da dışarıda yeme içme, cümbüş ve dışarıdan yemek siparişi üzere harcamalarını özetlemek gerekirseğını söylüyor. Besin da içecekten et mamüllerine, atıştırmalıktan meyve zerzevata yüzde 50’nin üzerinde harcamalarını kısmayı planladığını söylüyor. Birfazlaca tüketici akıllı telefon, tablet, bilgisayar üzere eserleri satın alma kararlarını ya erteliyor ya da büsbütün vazgeçiyor.
Vatandaş ayakta kalmak için önemli manada borca mı sarıldı?
Toplumun yüzde 74’ü harcamalarının gelirlerinden daha epeyce olduğunu ve yüzde 81’i de alım güçlerinin azaldığını söylüyor. Alım gücü azaldığını söyleyenler bilhassa AB ve C1 SES kümesinde daha yüksek (yüzde 86 ve yüzde 87). Bu durumda toplumda borçlanmayı artırıyor. Şubat sonu bilgilerimize nazaran bireylerin yüzde 59’unun şahsi borçları olduğunu belirtiyor. Ayrıyeten bu borçlu olan bireylerin yüzde 66’sı son 1 ay ortasında borçlarının arttığını belirtiyor. Bireylerin yüzde 59’u gelecek birkaç ay ortasında şahsi ekonomik durumunun berbata gideceğini düşünüyor.
Maske ve PCR testleri ile ilgili kısıtlamaların kaldırılması nasıl karşılandı?
Omicron’un salgını bitirecek varyant olduğu fikri giderek daha fazla kabul görüyor, bu varyantı daha az tehlikeli bulanlar yüzde 50’ye dayandı. Bu niyet aşı olmayan kitle ortasında daha da büyük taban buluyor. 10 bireyden 6’sı açık alanda maske zorunluluğunun kaldırılması sonucunı hakikat buluyor. Her ne kadar her üç şahıstan ikisi kapalı ortamlarda maske takmaya devam edeceğini belirtiyor olsa bile kapalı ortamlarda dahi maskeyi aslına bakarsanız kullanmadığını ya da kullanmayı bırakacağını söyleyenlerin oranı da yüzde 25’i geçiyor. Hâlâ her 4 şahıstan 3’ü salgına dair kaygılı olduğunu belirtiyor.
Tarihin en değerli salgınlarından biri yaşanırken yeni datalar neye işaret ediyor?
Son haftalarda dikkat çeken bulgumuz salgına dair konsantrasyonda bir gevşeme olduğu. Kayda kıymet (üçte iki) büyüklükte bir kitle artık salgına dair haberleri günlük olarak takip etmeyi azaltmış. Toplumun yarısından fazlası için salgında sonun başlangıcındayız, bu kesim artık salgında güç günleri geride bıraktığımızı düşünüyor. Bir ay evvel salgının 2022 ortasında biteceğini düşünenlerin oranı yüzde 27 iken bu hafta yüzde 41’e yükselmiş durumda. Ocak ayı başında virüsün ülke için tehdit olduğunu düşünenler yüzde 76 iken daha sonra yüzde 60’ın altına geriledi. Kendisi ve ailesi için tehlike olarak gorenlerin oranı ise yüzde 50’nin altında ve düşmeye devam ediyor. Lakin salgının odaktan düşmesinde iktisadın büyük bir sorun olarak görünmesinin de bir tesiri var, canımız nereden yanıyorsa oraya odaklanıyoruz.
Krizin tesiriyle araştırmalar hangi alanlarda ağırlaşıyor?
Firmaların tasarruf planlarında araştırmadan evvel fazlaca daha büyük kalemler var. Bunun niye ise ekonomik aktivitenin yavaşlamamış olması. Bu da araştırma gereksinimini canlı tutan bir faktör. Bir öbür kıymetli niye ise salgın ve yüksek enflasyon sebebi ile değerli değişimler yaşanırken toplumun, tüketicinin nabzını tutma muhtaçlığı. Bu türbülanstan geçerken şirketlerin hakikat kararlar için bilgiye muhtaçlıkları var. Üreticilerin, markalar ortası pazar hissesi savaşlarını, hangi alışveriş kanallarının tercih edildiğini, satın alınan paket tiplerini takip ettikleri sistemli tüketici araştırmalarımız büyük ilgi görüyor. Marka sıhhati araştırmaları, müşteri tecrübesi araştırmaları, firmaların ağırlaştığı başka alanlar.
Vatandaşın dolabında et bakılırsamemesi bir sorun olurken, konutta yemek yemek artık zorunluluk haline gelmiş vaziyette! İki farklı araştırma sıkıntıları ortaya koyuyor.
Beşerler dolaplarında en epey ne görmek istiyor?
Son araştırmaya nazaran Türkiye’de vatandaşların yüzde 86’sı besin eseri alırkilk evvel fiyatı uygun mu diye bakıyor.
Vatandaşlara buzdolabını açtıklarında ne görmek istedikleri de sorulmuş. Sonuç ezici bir yükle, yüzde 63 ile et. Araştırmayı açıklayan KONDA Genel Müdürü Bekir Ağırdır, sonuçları tahlil ederken, “Bu sonuç, bir dilek, ekonomik buhranda bunalan insanların feryadı” sözünü kullandı.
Sözcü’nün aktardığına nazaran, araştırmada konutta en çok zerzevat yemeği (%20) pişiyor, akabinde pilav (%12), makarna (%11), bakliyat (%10) ve çorba (%10) geliyor. Metro Türkiye’nin, araştırma ve danışmanlık şirketi KONDA iş birliğiyle 31 vilayette 2 bin 725 kişinin iştirakiyle gerçekleştirdiği ‘Yeme İçme Araştırması’na göre artan yerlilik hassasiyetine karşın markanın yerli bulunmasına dikkat edenlerin oranı yalnızca yüzde 25. Araştırma Türk halkının yalnızca yüzde 32’sinin ambalaj bilgisini okuduğunu ortaya koydu.
Tüketicinin tercihleri değişti
Pandemi ile online alışveriş artsa da araştırmaya nazaran 10 şahıstan 8’inin gıdayı görüp seçerek almak istediğini söyleyen Metro Türkiye CEO’su Sinem Türüng de ailecek alışverişin bir toplumsallaşma olduğunu, bu tecrübesi pratik ve zevkli hale getirmek için yatırımlara imza attıklarını anlattı.
Bekir Ağırdır, araştırmadan süzdüğü datalarla şu tespitleri yaptı:
Son 5 yılda kentte yaşayanlar yüzde 94’e çıktı. 3 şahıstan 1’i kendini çağdaş olarak tanımlıyor. Bu, siyasi bir tarif değil, tatile gitmek, dışarıda yemek yemek için para ayırabilmek… Pandemi ve ekonomik buhranla telaşlı bir çağdaşlaşma yaşanıyor ve kutuplaşma yumuşuyor. Ortadaki makul alan güçleniyor. Şu markayı asla almam diyenlerde büyük düşüş var.
Bir araştırma daha: Ekonomik niçinlerle yemek konutta yeniyor!
Araştırma şirketi Ipsos Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Sidar Gedik, ekonomik kriz ve artırımlar karşısında yurttaşın güç tüketimini ve para harcamayı azaltmak için her geçen gün yeni davranışlar geliştirdiğini vurgulayarak “Maliyeti azaltmak için meskenden işe yemek götürme, dışarıya çıkmadan evvel konutta yemek yeme üzere sistemler geliştiriyorlar” dedi.
Toplumun yüzde 79’ü için bütçesini en epey zorlayan kalemin elektrik, yüzde 69’u için doğalgaz ve yüzde 63 için de besin eserleri olduğunu anlatan Gedik, “Toplumun yüzde 70’i sabit sarfiyatları, yüzde 69’u giysi, yüzde 60’ı da dışarıda yeme içme, cümbüş ve dışarıdan yemek siparişi üzere harcamalarını özetlemek gerekirseğını söylüyor” dedi. Sidar Gedik, ekonomik kriz ve pandeminin toplum üstündeki tesirlerini Cumhuriyet’ten Şehriban Kılıç’a anlattı.
Salgın, ekonomik kriz, iklim değişikliği, Rusya-Ukrayna savaşı gündeminde vatandaşın önceliği ne?
Son iki yılda lügatimize “normalleşme” sözü girdi. Bu tanımlama, Covid-19 salgını ile rayından çıkan hayat sistemimizi eski ayarlarına döndürmeye yönelik olarak kullanıldı. Normalleşmeden bu kadar sık bahsediyor olmamız, aslına bakarsanız gidişatın olağandışı olduğunun bir göstergesi.
2022 başında yaptığımız araştırmaların neticelerina nazaran ülkenin en büyük sorunu, ömrümüzü olağandışı hale getiren büyük salgın değil. Bugünlerin en büyük sorunu, eski olağandan yadigâr kadim kaygımız iktisat. birebir vakitte iştirakçiler, bizim bu soruyu sorduğumuz yıllar boyunca rastgele bir sorunda görmediğimiz kadar baskın bir biçimde, ülkenin en büyük sorunu iktisattır, diyorlar. Neredeyse her 10 şahıstan 9’u bu fikirde. Dehşetli terör hücumları ile sarsıldığımız devirde terör, salgın korkusu ile konutlarımıza kapandığımız periyotta Covid-19 bile bu derece baskın bir fotoğraf oluşturmamıştı. Ülkemizde toplum, epeyce olağan dışı olaylar yaşamadığımız sürece her vakit en değerli sorun olarak ekonomiyi görür aslına bakarsanız, artık de eğitim, sıhhat, etraf üzere başka tüm hususların tali kaldığı bir periyottan geçiyoruz. Sıhhat, eğitim, adalet üzere öbür problemler ortalamada her dört şahıstan biri tarafınca lisana getirilen meselelerden. Etraf ve savaş ise pek gündem hususu değil, o denli ki geçen yaz aylarındaki sel ve orman yangınları sırasında bile “çevre ülkenin en değerli sorunudur” diyenlerin oranı fakat yüzde 10 civarındaydı.
Krizde insanların alıveriş alışkanlıklarında ne tıp değişiklikler oldu, artık alışveriş sepetini doldurmak mümkün mü?
Uzun vakit daha sonra birinci kez 2022 Ocak’ta haneler tarafınca satın alınan eser sayısında azalma tespit ettik. Harcamalar evvelki aya kıyasla misal düzeyde seyretse bile ocak ayında alınan eser adedindeki azalma, indirim marketlerine ve market markalarına olan kayış dikkat alımlı. Yumurta ve süt mamüllerinde büyük paketlere yönelim görünüyor. 2021 Ocak’a bakılırsa paklık, şahsi bakım eserleri hisse kaybediyor, Besin kategorilerinde et ve atıştırmalıklar düşerken süt eserleri, genel besin, yağ üzere temel besinin hissesi artıyor. Alışveriş alışkanlıklarında her vakit alınan markalar yerine daha uygun fiyatlı markaları tercih etmek, mamüllerin oldukçalu paketlerini (2’li, 3’lü, 6’lı vs.) daha fazla tercih etmek, mamüllerin daha büyük uzunluklarını / ekonomik uzunluk paketlerini satın almaya başlamak üzere değişimler gözlemliyoruz. Vatandaşların yüzde 73’ü daha hayli fiyat araştırması yapmaya, yüzde 70’i promosyon takip etmeye, yüzde 65’i uygun fiyatlı markalar almaya başlamış.
Halkın krizle baş etme halleri neler?
Güç tüketimini ve para harcamayı azaltmak için her geçen gün yeni davranışlar geliştiriliyor. Dışarıda yemek yemek lüks. Maliyeti azaltmak için meskenden işe yemek götürme, dışarıya çıkmadan evvel konutta yemek yeme üzere usullerle tasarruf etme davranışı gözlemleniyor. Toplumsal etkinliklere olan ilgi azalıyor. Halkın yüzde 63’ü öncelikli gereksinimleri karşılayacak biçimde alışveriş yapıyor ve harcamaları minimumda tutuyor. Dışarıda yeme içme ya da dışarıdan yemek sipariş etme birinci kısılacak harcamalardan.
Toplumun yüzde 79 için bütçesini en epeyce zorlayan kategori elektrik, yüzde 69’u için doğalgaz ve yüzde 63 için de besin eserleri. Tüm kalemlerde fiyat artışlarının fazlaca olduğu görüşü hâkim. Bu da tüketicileri tasarruf yapmaya itiyor. Toplumun yüzde 70’i sabit sarfiyatları, yüzde 69’u giysi, yüzde 60’ı da dışarıda yeme içme, cümbüş ve dışarıdan yemek siparişi üzere harcamalarını özetlemek gerekirseğını söylüyor. Besin da içecekten et mamüllerine, atıştırmalıktan meyve zerzevata yüzde 50’nin üzerinde harcamalarını kısmayı planladığını söylüyor. Birfazlaca tüketici akıllı telefon, tablet, bilgisayar üzere eserleri satın alma kararlarını ya erteliyor ya da büsbütün vazgeçiyor.
Vatandaş ayakta kalmak için önemli manada borca mı sarıldı?
Toplumun yüzde 74’ü harcamalarının gelirlerinden daha epeyce olduğunu ve yüzde 81’i de alım güçlerinin azaldığını söylüyor. Alım gücü azaldığını söyleyenler bilhassa AB ve C1 SES kümesinde daha yüksek (yüzde 86 ve yüzde 87). Bu durumda toplumda borçlanmayı artırıyor. Şubat sonu bilgilerimize nazaran bireylerin yüzde 59’unun şahsi borçları olduğunu belirtiyor. Ayrıyeten bu borçlu olan bireylerin yüzde 66’sı son 1 ay ortasında borçlarının arttığını belirtiyor. Bireylerin yüzde 59’u gelecek birkaç ay ortasında şahsi ekonomik durumunun berbata gideceğini düşünüyor.
Maske ve PCR testleri ile ilgili kısıtlamaların kaldırılması nasıl karşılandı?
Omicron’un salgını bitirecek varyant olduğu fikri giderek daha fazla kabul görüyor, bu varyantı daha az tehlikeli bulanlar yüzde 50’ye dayandı. Bu niyet aşı olmayan kitle ortasında daha da büyük taban buluyor. 10 bireyden 6’sı açık alanda maske zorunluluğunun kaldırılması sonucunı hakikat buluyor. Her ne kadar her üç şahıstan ikisi kapalı ortamlarda maske takmaya devam edeceğini belirtiyor olsa bile kapalı ortamlarda dahi maskeyi aslına bakarsanız kullanmadığını ya da kullanmayı bırakacağını söyleyenlerin oranı da yüzde 25’i geçiyor. Hâlâ her 4 şahıstan 3’ü salgına dair kaygılı olduğunu belirtiyor.
Tarihin en değerli salgınlarından biri yaşanırken yeni datalar neye işaret ediyor?
Son haftalarda dikkat çeken bulgumuz salgına dair konsantrasyonda bir gevşeme olduğu. Kayda kıymet (üçte iki) büyüklükte bir kitle artık salgına dair haberleri günlük olarak takip etmeyi azaltmış. Toplumun yarısından fazlası için salgında sonun başlangıcındayız, bu kesim artık salgında güç günleri geride bıraktığımızı düşünüyor. Bir ay evvel salgının 2022 ortasında biteceğini düşünenlerin oranı yüzde 27 iken bu hafta yüzde 41’e yükselmiş durumda. Ocak ayı başında virüsün ülke için tehdit olduğunu düşünenler yüzde 76 iken daha sonra yüzde 60’ın altına geriledi. Kendisi ve ailesi için tehlike olarak gorenlerin oranı ise yüzde 50’nin altında ve düşmeye devam ediyor. Lakin salgının odaktan düşmesinde iktisadın büyük bir sorun olarak görünmesinin de bir tesiri var, canımız nereden yanıyorsa oraya odaklanıyoruz.
Krizin tesiriyle araştırmalar hangi alanlarda ağırlaşıyor?
Firmaların tasarruf planlarında araştırmadan evvel fazlaca daha büyük kalemler var. Bunun niye ise ekonomik aktivitenin yavaşlamamış olması. Bu da araştırma gereksinimini canlı tutan bir faktör. Bir öbür kıymetli niye ise salgın ve yüksek enflasyon sebebi ile değerli değişimler yaşanırken toplumun, tüketicinin nabzını tutma muhtaçlığı. Bu türbülanstan geçerken şirketlerin hakikat kararlar için bilgiye muhtaçlıkları var. Üreticilerin, markalar ortası pazar hissesi savaşlarını, hangi alışveriş kanallarının tercih edildiğini, satın alınan paket tiplerini takip ettikleri sistemli tüketici araştırmalarımız büyük ilgi görüyor. Marka sıhhati araştırmaları, müşteri tecrübesi araştırmaları, firmaların ağırlaştığı başka alanlar.